Wetenschappelijk PFAS-dossier definitief afgerond

Het wetenschappelijke dossier op basis waarvan de Europese Unie (EU) strengere PFAS-regels kan instellen, is definitief afgerond. Instanties uit vijf Europese landen hebben er jaren aan gewerkt. Namens Nederland droeg het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM) bij aan het omvangrijke rapport.

Nieuwe regels

De eerste versie verscheen al in januari 2023. Daar kwamen enkele duizenden reacties op van uiteenlopende belanghebbenden en deskundigen. Samen met de instanties uit Duitsland, Denemarken, Zweden en niet-EU-lid Noorwegen heeft het RIVM die gebruikt 'om het document verder te verbeteren'. Het moet uiteindelijk leiden tot nieuwe regels om PFAS-vervuiling tegen te gaan. Duizenden stoffen die onder deze noemer vallen, breken nauwelijks af en zijn zowel voor de volksgezondheid als voor het milieu riskant. Bepaalde varianten leiden tot een verhoogd risico op kanker en bemoeilijken de voortplanting. Ook het immuunsysteem kan slechter gaan werken door blootstelling aan PFAS.

Uitzonderingen nodig

Nederland pleit in Europees verband al enkele jaren voor een verbod op PFAS. De wetenschappers die het rapport hebben opgesteld, houden het overigens voor mogelijk dat enkele uitzonderingen nodig zullen blijken op zo'n verbod. 'Dit kan tijdelijk zijn of voor onbepaalde tijd, maar dan met extra maatregelen om te voorkomen dat PFAS in het milieu terechtkomen', schrijft het RIVM daarover. Op basis van het dossier van ruim 3300 pagina's gaan twee wetenschappelijke comités adviezen schrijven aan de Europese Commissie. Die beslist uiteindelijk in overleg met de EU-lidstaten hoe de nieuwe regels eruitzien.

Verhoogde gezondheidsrisico's

Hoezeer verschillende PFAS-soorten doordringen tot het menselijk lichaam, kwam in juli nog naar voren in een RIVM-onderzoek. Het instituut onderzocht 1500 bloedmonsters op de stoffen en die bleken in alle monsters aanwezig. Hoewel de concentraties relatief laag zijn, komen ze bij vrijwel iedereen ook hoger uit dan de waarde die wetenschappers als veilig beschouwen. Mensen worden niet direct ziek van PFAS, benadrukte het RIVM, maar een hoge blootstelling kan wel bepaalde gezondheidsrisico's verhogen.