Provincies en de KRW: Zaken in beweging krijgen

Om het Nederlandse water voldoende schoon te krijgen moeten alle overheidslagen hun beste beentje voorzetten. Daarbij hebben provincies in hun gebied de rol van regisseur. Je zou kunnen zeggen dat elke provincie als taak heeft om door samenwerking ervoor te zorgen dat één plus één drie is.

Coalities

Een spin in het web. Ja, zo ziet Manfred Wienhoven, sinds drie jaar programmamanager Kaderrichtlijn Water (KRW) van de provincie Zuid-Holland, zich wel. ‘Ik ben altijd op zoek naar coalities voor specifieke onderwerpen, waarmee we meer slagkracht voor KRW-doelbereik kunnen organiseren’, zo omschrijft Wienhoven zijn werk in één zin.

Complimenten

De provincie Zuid-Holland kreeg in de Kamerbrief Kaderrichtlijn Water van 18 juli jl. complimenten van minister Tieman van I&W voor het werk dat ze heeft verricht bij de aanpak van bedrijfsmatige lozingen op de riolering. Daarvoor heeft de provincie eind vorig jaar het convenant ‘Samen grip krijgen op indirecte lozingen’ afgesloten met vijf waterschappen, zes gemeenten, vijf omgevingsdiensten en Rijkswaterstaat. Op het gebied van indirecte lozingen ‘valt er veel te winnen’, aldus het convenant. ‘Door tekortkomende samenwerkingen en inzet op VTH-taken (…) is er onvoldoende beeld van de invloed van indirecte lozingen op de waterkwaliteit en waar kansen tot verbetering zitten.’

Tekortkomingen

Dat er veel te winnen valt, blijkt uit een verkennend onderzoek uit 2022 van het Hoogheemraadschap van Delfland. Dat somt een waslijst aan tekortkomingen op bij de overheden en omgevingsdiensten die betrokken zijn bij indirecte lozingen. Zo schort het aan kennisontwikkeling, is er sprake van onderbezetting en ‘weinig samenhang (…) in de samenwerking’ en ontbreken een gezamenlijk toetsingskader en een gezamenlijk datasysteem. Wienhoven ontkent die erfenis van het verleden niet, maar wil vooral vooruitkijken. ‘Er ligt een opgave. Welke partijen hebben daarin een rol of belang en hoe krijg ik die bij elkaar?’, zo formuleert hij zijn missie.

Piketpaaltjes

Belangrijk is volgens hem vooral dat partijen zich niet verschuilen achter ‘de kaders en piketpaaltjes waarmee we in Nederland zo mooi afbakenen’, aldus Wienhoven. ‘Er zit in de wet- en regelgeving een soort taakomschrijving. Die kun je heel eng invullen: “Hier staat dat je het zo moet doen.” Maar je kunt het ook andersom, vanuit de opgave invullen en denken: wat kan mijn bijdrage daarin zijn? Er is altijd een grijs gebied: wat móet ik en wat kán ik? En redeneren vanuit wat je kunt is wat we hier met elkaar doen. En dan kijken we: hoe gaan we dat verdelen? Als je het zo aanpakt, komen dingen wel in beweging.’

Analyse

Hoe ze dat dan in Zuid-Holland doen? ‘Bijvoorbeeld een gezamenlijke analyse maken van stoffen die in bepaalde branches kunnen voorkomen. Bijvoorbeeld een impuls geven aan de uitvoeringscapaciteit door gezamenlijke training voor vergunningverleners en toezichthouders te organiseren. Bijvoorbeeld capaciteit tussen diensten onderling uitwisselen. Dat soort dingen maak je mogelijk door het als een programma te organiseren.’

Urgentiebesef

Belangrijk daarbij is volgens Wienhoven om het vliegwiel van de samenwerking draaiende te houden. Dat doet de programmamanager onder andere door de boer op te gaan. ‘Het urgentiebesef moet hoog blijven. Ik zit er continu bovenop, te pas en te onpas. Bij de koplopergroep, ik haal de lijnen aan met VNO-NCW, ik geef presentaties bij individuele gemeenten, bij omgevingsdiensten, bij landelijke events, ik laat zien wat we doen’, zo somt hij op. ‘Als je nog niet in beweging bent, dan is het tijd om dat te doen, niet alleen voor de KRW, maar ook voor je lokale bedrijfsleven.’ Bedrijven lopen namelijk straks het risico dat ze geen lozingsvergunning krijgen als de overheden niet al het mogelijke hebben gedaan om de waterkwaliteit te verbeteren.

Dit is het derde deel in een vierluik over de Kaderrichtlijn Water. Lees het hele verhaal deze week in BB18 (inlog).