Rotterdam lobbyt om Suwinet toe te voegen aan het gemeentelijk instrumentarium tegen fraude in de Wmo 2015 en de Jeugdwet. De gemeente wil hard terugslaan naar criminelen die zich meester maken van zorgmiljoenen.
Rotterdam slaat hard terug naar zorgfraudeurs
Het zorgfraudeteam van de gemeente telt elf fte, medewerkers die continue met het onderwerp bezig zijn.
Eén druk op de knop
Suwinet is een elektronische infrastructuur waarmee overheidsinstanties op persoonsniveau informatie over inwoners met een uitkering delen. Het systeem bevat volgens de Rotterdamse fraudespecialist Gerrie van Gent veel informatie die kan duiden op mogelijke zorgfraude. Bronnen van Suwinet zijn behalve gemeenten UWV, SVB, de basisregistratie, Belastingdienst, Kamer van Koophandel, Rijksdienst voor Wegverkeer, Kadaster en DUO. Met één druk op de knop kunnen geautoriseerde ambtenaren gegevens inzien, ten behoeve van preventie en aanpak van onder andere bijstandsfraude.
Privacy
Voor uitvoering van de Wmo 2015 en de Jeugdwet mag de database níet worden geraadpleegd, uit zorg over privacy. ‘De AVG was nooit bedoeld om criminelen te beschermen en fraude te vergemakkelijken’, reageert de Rotterdamse zorgwethouder Ronald Buijt (Leefbaar Rotterdam).
Pakkans gering
Zorgfraude is in Nederland uiterst lucratief en de pakkans is gering. Wordt fraude geconstateerd, dan zijn de sancties mild. Geld voor niet geleverde zorg kan worden teruggevorderd en partijen kunnen worden uitgesloten. Van Gent verwacht dat ‘binnen afzienbare tijd’ sneller zaken worden aangedragen bij het Openbaar Ministerie. Acht toezichthouders van het Rotterdamse meldpunt zijn beëdigd tot buitengewoon opsporingsambtenaar, met de bevoegdheid om strafrechtelijk onderzoek te verrichten bij gegronde vermoedens van zorgfraude. Tot 2023 richtte het meldpunt zich voornamelijk op fraude met persoonsgebonden budgetten op grond van de Wmo 2015. Inmiddels zijn daar de Jeugdwet en gecontracteerde zorg aan toegevoegd.
Grondslag ontbreekt
‘De Wmo en Jeugdwet zijn niet tot stand gekomen met aandacht voor naleving en handhaving’, merkt Van Gent droogjes op. Zo ontbreekt een grondslag om in een zo vroeg mogelijk stadium informatie te delen met ketenpartners. Aanbieders van uitsluitend Wmo- of jeugdzorg vallen niet onder de Wet toetreding zorgaanbieders (Wtza), die hen pas toelaat als ze voldoen aan een set voorwaarden. Ze vindt het frustrerend dat op zaken met een crimineel luchtje vaker geen dan wel een strafrechtelijk vervolg komt. Daarom pleit ze voor landelijke richtlijnen voor strafvervolging vanaf een zekere omvang, net zoals bij de Participatiewet.
Bijstandsmoeder
‘In Rotterdam ben je aan het verkeerde adres als je denkt dat je wegkomt met zorgfraude’, beklemtoont Buijt, wijzend op een actieplan dat onder zijn leiding is opgesteld. ‘We zijn er niet op uit om die ene bijstandsmoeder met het verkeerde vinkje in de kraag te vatten.’ Gehaaide oplichters en criminelen die in zorgfraude een winstgevende bezigheid vinden zijn er volgens hem steeds meer. Soms in netwerken met cliëntvertegenwoordigers en bewindvoerders, soms in combinatie met andere vormen van criminaliteit, zoals witwassen of hennepteelt.
Geen lastige vragen
Malafide zorgaanbieders kiezen hun slachtoffers zorgvuldig uit: jongvolwassenen zonder huisvesting, met een verstandelijke beperking, psychische problemen, verslaving, of ouderen en mensen die de Nederlandse taal niet machtig zijn. Zij worden geronseld voor dagbesteding, huishoudelijke zorg en persoonlijke begeleiding of beschermd wonen en stellen doorgaans geen lastige vragen. Bij beschermd wonen wordt de huur betaald uit het zorgbudget, waarna zorg soms niet geleverd wordt.
Grondige screening
Hard terugslaan is volgens de wethouder het enige passende antwoord. ‘Wij zoeken in Rotterdam de grenzen op van wat mag. Ik leg liever één keer aan de gemeenteraad uit dat we – niet willens en wetens – een grens overgingen, dan dat we 99 keer uit voorzichtigheid fraudegevallen laten glippen.’ Personeelsgebrek, moeilijke bewijsbaarheid, twijfel over het delen van privacygevoelige gegevens belemmerden een stevige fraudeaanpak. ‘Wij breken daarmee’ zegt Buijt. ‘Ons zorgfraudeteam telt elf fte, medewerkers die volcontinue met het onderwerp bezig zijn.’ Er is nauwe onderlinge samenwerking binnen het zorg- en veiligheidsdomein, waarbij ook inkoop en contractmanagement betrokken worden. De drempels worden hoger, onder meer door grondige screening van de achtergrond van bedrijven en personen waar Rotterdam zaken mee doet.
Plaats als eerste een reactie
U moet ingelogd zijn om een reactie te kunnen plaatsen.