Jaarlijks verdwijnt naar schatting zo’n 10 miljard euro naar malafide zorgaanbieders. Dat leidt niet alleen tot financiële schade, maar ook tot een verslechtering van de zorgkwaliteit en afnemend vertrouwen bij burgers. Onderzoekers van Hogeschool Saxion werpen met hun analyse nieuw licht op de bestaande knelpunten en mogelijke oplossingen.
Onderzoek biedt nieuw perspectief op aanpak zorgfraude
‘Alle partijen signaleren risico’s, maar werken vaak nog los van elkaar’
Schotten
De onderzoekers brachten inzichten bijeen vanuit diverse perspectieven: gemeenten, zorgverzekeraars en zorgaanbieders. Zo poogden zij dwars door de bestaande schotten in het zorgstelsel heen te kijken. ‘Alle partijen signaleren risico’s, maar werken vaak nog los van elkaar’, stelt Joyce te Bos, senior-onderzoeker bij het lectoraat Weerbare Democratie van Saxion. Juist in die gebrekkige samenwerking ligt volgens haar ruimte voor verbetering.
Draaideur
Een van de conclusies uit de analyse is dat fraude lastig te bestrijden is door listige constructies. Denk aan turboliquidaties – het snel opheffen van een organisatie om toezicht te ontwijken – en draaideurconstructies, waarbij zorgaanbieders onder een andere juridische entiteit verdergaan.
Versnippering
Ook het versnipperde toezicht blijkt een probleem. Gemeenten en zorgverzekeraars hanteren uiteenlopende werkwijzen en regels, wat leidt tot inconsistenties. Zo kan een aanbieder die door een gemeente is geweerd, toch via de zorgverzekeraar cliënten blijven bedienen. ‘Fraude stopt niet bij een loket, maar ons toezicht helaas wel’, aldus Te Bos.
Inspecties
Uit het onderzoek blijkt verder dat onaangekondigde controles, waarbij ook medewerkers en cliënten worden betrokken, veel effectiever zijn dan vooraf aangekondigde inspecties. Zelfs zorgaanbieders pleiten voor dit type toezicht. Ook kunnen signalen zoals het ontbreken van een cao, opvallende urenregistraties of ongekwalificeerd personeel aanleiding zijn voor nader onderzoek.
Openbare data
Zorgverzekeraars maken daarnaast gebruik van vroegsignalering op basis van openbare data, een aanpak die gemeenten nog maar beperkt toepassen. Volgens Te Bos ligt daar een belangrijke kans: ‘Het gaat om het combineren van inzichten. De fraudeurs werken systeemoverstijgend, wij zouden dat ook moeten doen.’
Waarschuwingsregister
Sinds januari kunnen partijen die betrokken zijn bij het bestrijden van zorgfraude gegevens met elkaar uitwisselen. Via het zogeheten ‘Waarschuwingsregister zorgfraude’ kunnen gemeenten en zorgverzekeraars elkaar actief informeren over malafide aanbieders. Deze zwarte lijst is onderdeel van de in 2023 aangenomen Wet bevorderen samenwerking rechtmatige zorg (Wbsrz).
Verkeerde handen
Daarnaast ligt de Wet integere bedrijfsvoering zorg- en jeugdhulpaanbieders (Wibz) op tafel. Dit wetsvoorstel moet voorkomen dat zorg- en jeugdhulpgelden in verkeerde handen vallen. De Nederlandse Zorgautoriteit (NZa) krijgt meer bevoegdheden om toezicht te houden op de bedrijfsvoering van zorgorganisaties. Daarnaast moeten extra weigerings- en intrekkingsgronden bij vergunningverlening ervoor zorgen dat niet-integere bestuurders beter uit de zorgsector kunnen worden geweerd. Ook wordt het bestaande verbod op winstuitkeringen verder aangescherpt.
De Wibz is eind januari ingediend bij de Tweede Kamer.
Plaats als eerste een reactie
U moet ingelogd zijn om een reactie te kunnen plaatsen.