Rapport: kostenverhaal op projectontwikkelaars kan beter

Gemeenten verhalen in de praktijk op grote schaal kosten bij gebiedsontwikkelingen, maar het proces loopt nog te vaak vertraging op door onduidelijkheden, gebrekkige kennis en uiteenlopende werkwijzen. Dat blijkt uit een onderzoek van Metafoor en Fakton in opdracht van het ministerie van Volkshuisvesting en Ruimtelijke Ordening (VRO). Met nieuwe handreikingen en hulpmiddelen wil het Rijk zorgen voor een effectiever en voorspelbaarder kostenverhaal, en daarmee ook voor snellere woningbouw.

Kostenverhaal

In een brief aan de Tweede Kamer legt minister Mona Keijzer uit dat gemeenten wettelijk verplicht zijn om kosten die zij maken voor projectontwikkeling te verhalen bij de ontwikkelaars, het zogenaamde ‘kostenverhaal’. Hoewel het kabinet actief grondbeleid door gemeenten wil stimuleren, is het volgens Keijzer ook van belang dat private ontwikkelaars de ruimte krijgen om te bouwen. ‘Op veel plekken hebben marktpartijen grondposities en vaak kunnen zij flexibeler inspelen op marktontwikkelingen.’ Dus is het van belang dat het kostenverhaal geen belemmering is.

Kan beter

Metafoor en Fakton concluderen dat er bij dat kostenverhaal door gemeenten veel goed gaat, maar dat het op drie thema’s kan verbeteren. Bij gemeenten blijkt de kennis over het proces soms beperkt. Kleine gemeenten hebben soms geen expertise in huis. Daarnaast kan ook de voorspelbaarheid en de transparantie beter. Gemeenten onderbouwen niet altijd goed welke kosten ze verhalen en de werkwijze verschilt sterk per gemeente. Dat is lastig voor ontwikkelaars, die steeds voor verrassingen komen te staan.

Producten

Het kabinet wil in navolging van het rapport direct een aantal producten gaan vormgeven die gemeenten en marktpartijen moet helpen het proces van kostenverhaal te doorlopen, onder andere een handreiking en een routekaart. Lang niet alle gemeenten hebben vastgesteld beleid of standaardprocedures voor kostenverhaal, bijvoorbeeld via een nota. Met de hulp van het Rijk hoopt Keijzer daar verandering in te brengen. ‘Dit moet op leiden tot voorspelbaar en volledig kostenverhaal en de snelheid in de realisatie bevorderen.’