Gemeentelijke warmtebedrijven en bodemenergie

De warmtetransitie in Nederland staat aan de vooravond van een belangrijke verschuiving. De Wet collectieve warmtevoorziening (Wcw) die naar verwachting op 1 juli 2026 in werking treedt, beoogt een betrouwbare, betaalbare en duurzame warmtevoorziening voor alle Nederlanders. Met de invoering van Wcw krijgen gemeenten een belangrijke regierol toegewezen, zowel op beleidsmatig als op uitvoerend niveau. Zij kunnen – indien gewenst – zelf een gemeentelijk warmtebedrijf oprichten, waardoor zij zelf de uitvoering van hun warmteplannen kunnen organiseren van ontwikkeling, aanleg tot en met exploitatie van warmtenetten.

Bodemenergie als fundamentele bouwsteen in de warmtetransitie

Bodemenergie, in de vorm van open en gesloten systemen, is een bewezen, duurzame techniek die breed wordt toegepast voor zowel verwarming als koeling van gebouwen. Daarmee is het een essentiële bouwsteen voor het aardgasvrij maken van wijken – ongeacht of daar een warmtenet wordt aangelegd of niet. De techniek is inzetbaar op zowel individuele als collectieve schaal en sluit goed aan op de ambities van gemeenten en gemeentelijke warmtebedrijven.

Een ontwikkeling die nu gaande is, is de toenemende belangstelling voor warmtenetten op zeer lage temperatuur (ZLT). Deze netten zijn uitermate geschikt voor nieuwbouw, gebiedsontwikkelingen en goed geïsoleerde bestaande bouw. Daarin speelt bodemenergie een onmisbare rol. Bodemenergie fungeert hierin niet alleen als duurzame bron, maar ook als middel voor thermische seizoensopslag: warmte en koude gaan daardoor niet ‘verloren’ maar worden opgeslagen voor later gebruik. Een belangrijk voordeel daarbij is dat de combinatie met bodemenergie het mogelijk maakt om naast verwarming ook passieve koeling aan te bieden, wat steeds belangrijker wordt in een opwarmend klimaat. En dankzij het hoge rendement is daar relatief weinig elektriciteit bij nodig, wat bijdraagt aan een lage belasting van het stroomnet.

Energietransitie versnellen

De warmtetransitie is geen sprint, maar een marathon. Maar om de klimaatdoelen van 2030 en 2050 te halen, moeten we nu wel versnellen. We zien dat veel gemeenten de mogelijkheden onderzoeken om een warmtebedrijf op te richten, al dan niet in samenwerking met bestaande marktpartijen. De verwachting is dan ook dat het aantal gemeentelijke warmtebedrijven de komende jaren sterk zal toenemen. Ook het aantal initiatieven voor ZLT-warmtenetten is stijgende, mede dankzij de beschikbaarheid van subsidies, de toename van kennis en de toenemende druk om aardgasvrij te worden.

De opkomst van gemeentelijke warmtebedrijven markeert een nieuw hoofdstuk in de energietransitie. Deze ontwikkeling biedt kansen, maar stelt ook eisen. Gemeenten zullen moeten investeren in kennis, capaciteit en samenwerking. Want om de warmteplannen uit te kunnen voeren en de warmtetransitie tot een succes te maken, zijn alle betrokken organisaties, technieken en slimme ideeën hard nodig. Het maken en vervolgens uitvoeren van de warmteplannen betekent dat we telkens maatwerk moeten leveren voor de beste warmteoplossingen per situatie of woonwijk, en de beschikbare kennis en kunde zo effectief mogelijk moeten inzetten.

Samenwerken aan een toekomstbestendige warmtevoorziening

Branchevereniging Bodemenergie gelooft dat samenwerking – publiek én privaat – essentieel is voor een succesvolle warmtetransitie. De vereniging vertegenwoordigt een netwerk van ervaren bedrijven op het gebied van bodemenergiesystemen. Deze kennis en ervaring zijn waardevol voor gemeenten en warmtebedrijven die aan het begin staan van hun ontwikkeling. Wij zien het als onze taak én als een kans voor lokale initiatieven om daarbij te ondersteunen – als partner in een gezamenlijke missie om de gebouwde omgeving te verduurzamen.

Door kennisdeling kunnen we processen versnellen, fouten voorkomen en de kwaliteit van warmtenetten verhogen. De techniek voor bodemenergie is volwassen, de regelgeving is duidelijk en de markt beschikt over ruime praktijkervaring. Belangrijk dus om de kennis die op dit gebied is ontwikkeld beschikbaar te maken voor de nieuwe spelers.

Uitnodiging aan gemeentelijke warmtebedrijven

Gemeentelijke warmtebedrijven van harte uitgenodigd om contact op te nemen met Branchevereniging Bodemenergie. De vereniging biedt een platform voor samenwerking, innovatie en vertegenwoordiging richting overheid en andere partijen. Samen bouwen we aan een duurzame, betaalbare en betrouwbare warmtevoorziening.