Amsterdamse huurders ervaren overstap op warmtenet vaak als ‘moetje’

Amsterdam wil een aardgasvrije stad worden. De gemeente bekijkt per buurt hoe deze op de beste manier van het gas af kan gaan en werkt onder meer samen met woningcorporaties. Ipsos I&O ging namens de gemeente in gesprek met huurders van corporatiewoningen over hun redenen om voor of tegen de aansluiting op een warmtenet te stemmen. Het onderzoek bood de gemeente waardevolle lessen en verbeterpunten voor toekomstige aardgasvrijtrajecten.

Amsterdam is in transitie. De afgelopen jaren is de gemeente Amsterdam actief geweest in diverse buurten om woningen aardgasvrij te maken en aan te sluiten op een warmtenet. Het aansluiten van complexen op het warmtenet was niet altijd succesvol. De gemeente wil begrijpen waarom huurders van woningcorporaties de ene keer wel instemmen met de aansluiting op het warmtenet, en de andere keer niet. Daarom voerde Ipsos I&O een kwalitatief bewonersonderzoek uit, op basis waarvan de gemeente toekomstige trajecten kan verbeteren.

Voor het bewonersonderzoek spraken onderzoekers van Ipsos I&O huurders van corporatiewoningen uit verschillende wijken in Amsterdam Nieuw-West en Amsterdam Noord. Uit het onderzoek blijkt dat de meeste huurders omwille van lagere energiekosten, een veiligere woning en een beter klimaat open staan voor aansluiting op het warmtenet.

Men stemt echter vaak in met aansluiting op het warmtenet omdat het gekoppeld wordt aan renovatie van de woning. Verbetering van de woning heeft voor de huurders de hoogste prioriteit, de keuze voor een warmtenet wordt op de koop toegenomen. Voor veel bewoners voelt dit dus niet alsof men echt iets te kiezen heeft. Daarnaast zorgen met name gebrek aan kennis en gebrek aan vertrouwen in de woningcorporatie voor onvrede en een beperkt draagvlak.

Persoonlijk en informeel contact kunnen helpen dit vertrouwen te verhogen en informatie te verstrekken aan bewoners. Een aanspreekpunt in de wijk vanuit de woningbouw is daar een voorbeeld van. Het helpt bewoners ook om hen enige flexibiliteit te bieden gedurende het proces van verbouwing. Als hun wensen voor zover mogelijk worden meegenomen door de aannemer, dan profiteren bewoners méér van de komst van het warmtenet.

Hoewel de renovatie qua overlast vaak tegenvalt, zijn aangesloten huurders uiteindelijk vaak positief over de werking van het warmtenet. Het zien van een modelwoning blijkt een bepalend moment te zijn voor het vormen van een beeld. Er schuilt een grote kracht in het delen van ervaringen met buren en stadgenoten. Dit zijn niet alleen ervaringen over het resultaat, maar ook over het proces. De gemeente en de woningbouwcorporaties zouden dit kunnen faciliteren om toekomstige aardgasvrijtrajecten beter te laten verlopen.

Onderzoeksopzet: huis-aan-huis-werving voor groepsgesprekken

Ipsos I&O is langs de deuren van de 13 betreffende wooncomplexen in Nieuw-West en Noord gegaan om zoveel mogelijk huurders de kans te geven mee te doen aan het onderzoek. Er is gekozen voor kwalitatief onderzoek in de vorm van groepsgesprekken om met elkaar de diepte te kunnen over de behoeften, ervaringen en verwachtingen van de huurders. Uiteindelijk hebben 31 huurders meegedaan. De gesprekken vonden plaats op toegankelijke locaties in de buurt in de periode oktober tot en met december 2024.

Het rapport bevat een uitgebreidere onderzoeksverantwoording en is open toegankelijk op de website van de gemeente. Lees ook het rapport, onderzoek voor het Nationaal Klimaat Platform naar collectief verduurzamen van de woning.