Geen extern onderzoek naar rapport ombudsman

Er komt geen extern onderzoek naar de kwaliteit van het onderzoek van de ombudsman Metropoolregio Amsterdam naar het Bureau Integriteit. Dat heeft de Amsterdamse gemeenteraad woensdag besloten tijdens een besloten overleg van fractievoorzitters.

Technische sessies

Wel komen er twee ‘technische sessies’ rond het onderzoek, namelijk een sessie met de ombudsman over het onderzoek en een sessie met burgemeester Femke Halsema over haar bestuurlijke reactie op het rapport, meldt Het Parool. Deze sessie moeten nog plaatsvinden vóór 4 december, wanneer in de raadscommissie Algemene Zaken wordt gedebatteerd wordt over de uitkomsten van het rapport. In de sessies kunnen vragen worden gesteld over de onderzoeksmethode.

Kritiek op harde conclusies

Vorige week bleek er in de raad nog een meerderheid te zijn voor een extern onderzoek naar de kwaliteit van het onderzoek van de ombudsman, nadat was gebleken dat de burgemeester de opzet van het onderzoek had bekritiseerd en de methode ‘te zwak’ noemde om zodanig harde conclusies te trekken. De ombudsman concludeerde dat Amsterdamse ambtenaren die melding willen doen van grensoverschrijdend gedrag tegen teveel knelpunten aanlopen in het meldsysteem. De besluitvorming rond integriteitsonderzoek zou ‘een schijn van partijdigheid’ oproepen en Bureau Integriteit zou tekortschieten in de aanpak van sociale onveiligheid. Het advies was om per direct alle meldingen rond sociale integriteit buiten de gemeente te leggen.

Bijzonder beschadigend

De ombudsman liet deze week zelf weten dat hij zijn onderzoek al door een externe deskundige had laten beoordelen en die kwam tot de conclusie dat het onderzoek ‘voldeed’. Hij noemde het voornemen om zijn rapport door een externe deskundige te laten toetsen ‘bijzonder beschadigend’ voor het instituut ombudsman en de onafhankelijkheid ervan. Ook kwam er zware kritiek van de ombudsmannen van de andere drie grote steden op het voornemen een extern onderzoek naar het onderzoek van de ombudsman te laten doen. Ook zij vinden dat dit de onafhankelijkheid van het instituut ombudsman kan aantasten.

Aan alle belangen recht gedaan

Na een hoofdelijke stemming bleek woensdag dat er geen meerderheid meer is voor een extern onderzoek. ‘Het is een unanieme route vooruit’, liet D66-fractievoorzitter Rob Hofland aan Het Parool weten over het besluit van de fractievoorzitters. Daan Wijnants, fractievoorzitter van de VVD die eerder het onderzoek voorstelde, zegt nu dat op deze manier ‘aan alle belangen zoveel mogelijk recht wordt gedaan’. ‘Zo kan later politiek worden gewogen of de kritiek van de burgemeester terecht is geweest of dat die onterecht is.’

Concept niet gedeeld

Intussen blijkt ook de relatie tussen de burgemeester en de gemeentesecretaris aan de ene kant en de ondernemingsraad (OR) aan de andere kant bekoeld te zijn. De OR had de afgelopen maanden om informatie gevraagd over het onderzoek van de ombudsman naar Bureau Integriteit, schrijft het in een brief naar de gemeenteraad, maar kreeg steeds te horen dat er geen documenten voorhanden waren. Er was wel een concept naar de gemeente gestuurd, zonder conclusies, om te controleren op de feiten, deelde de waarnemend gemeentesecretaris mee. Dat wilde zij niet met de OR delen.

Vertrouwen aangetast

Maar op 30 oktober j.l. bleek dat de Telegraaf en andere media wel publiceerden over het conceptrapport mét de conclusies en aanbevelingen. De OR is ‘zeer teleurgesteld’ hierover. ‘Het achterhouden van dergelijke essentiële informatie tast het wederzijds vertrouwen aan en belemmert de OR ernstig in de uitvoering van haar wettelijke taak.’ Ook de beschreven inhoud van het rapport en de beschreven gang van zaken roepen bij de OR ‘ernstige zorgen op over transparantie, vertrouwen en sociale veiligheid binnen onze gemeentelijke organisatie’.

Buiten informatieplicht

Overigens weerspreekt de gemeentesecretaris dat zij en de burgemeester informatie achterhouden, blijkt uit een brief die Het Parool in bezit heeft. Een concept valt volgens haar buiten de informatieplicht van de Wet op de ondernemingsraden. Ook stelt ze in de brief dat ze is benaderd door een journalist over zaken die alleen in een vertrouwelijk overleg met de OR waren besproken. ‘Daarmee wordt een setting gecreëerd die wat mij betreft niet bijdraagt aan een veilig en vertrouwelijk overlegklimaat.’

Heksenjacht onder medewerkers

Op 3 oktober liet de OR weten dat de anonieme brandbrieven die het orgaan sinds 2024 ontving niet hebben geleid tot ‘erkenning en oplossing, maar tot een heksenjacht onder medewerkers’, aldus Het Parool. Burgemeester Halsema reageerde hier een maand later scherp op, vervolgt de krant: ze noemde de toon ‘niet gepast’ en verwijt de OR het gesprek niet aan te gaan.