Kwalitatieve groei van overheidspersoneel

Het takenpakket van de overheid groeide de afgelopen jaren in omvang en complexiteit en daarmee groeide de behoefte aan denk- en doekracht. Meer mensen dus, zowel vast als inhuur. Mooi, want daarmee heeft de overheid gezorgd voor meer woningen, betere zorg en beter onderwijs. Toch?

Meer personeel

De gemeenten groeiden van 2018 tot en met 2024 met 18 % tot 200.750 fte (personeelsmonitor VNG). De provincies kenden in deze periode een iets bescheidener groei met 14% tot 12.359 fte (CBS, personeelsmonitor provincies). De personeelsgroei was over deze zeven jaren het grootst bij de rijksoverheid; het aantal fte steeg met 30% (!) tot 157.019 fte (CBS en jaarrapportage bedrijfsvoering rijk). De inzet van de nieuwe mensen ging voor een groot deel op aan overhead, dus niet aan meer woningen of betere zorg. In antwoord op kamervragen in 2024, schatte de minister van BZK de overhead op rijksniveau op 45 a 50 %. Ze schreef bij de presentatie van de cijfers in te willen zetten op minder bureaucratie, minder regels, minder administratie en verantwoordingslasten en meer werken als ėėn Rijksoverheid. Dat is uit het hart gegrepen van de meer rechtse politiek. De linkerkant wil vooral het mes zetten in de inhuur.

Werknemers behouden

Ambtelijke leiders hebben wat te doen. Het aantrekken en inwerken van nieuwe medewerkers is een forse investering. Tel daarbij op dat recent onderzoek (Randstad Workmonitor the GenZ workplace blueprint) laat zien dat de gemiddelde verblijfsduur van jongeren in een baan 1,1 jaar is, dan loont het om de focus te verleggen naar behoud van mensen. Zo vraagt GenZ om zingeving en ontwikkelperspectief om langer te blijven. Jongeren hoppen niet van job naar job, ze hoppen van skill naar skill en geven zo hun eigen ontwikkelpad vorm.

Inhuur

Biedt als ambtelijk leider een perspectief aan je mensen met een treintje van functies. Komt er een wagonnetje leeg? Zet externe inhuur in om het lege wagonnetje tijdelijk in te vullen en investeer zo in behoud en in de kwalitatieve groei van je vaste personeel. In Zwolle werkt dat goed. Ook van externe collega’s mag je verwachten dat ze bijdragen aan de kwalitatieve groei in je organisatie. Bureaus aangesloten bij de Raad voor Organisatie Adviesbureaus of de Raad voor Interimbureaus hanteren een gedragscode waarbij de deskundige, betrouwbare, zorgvuldige en professioneel onafhankelijke invulling van de opdracht voorop staat. “We komen als het moet en gaan als het kan”. Inhuur blijft bovendien een goede oplossing voor piek, ziek en specialistische functies.

Minder overhead, minder inhuur, meer woningen, beter onderwijs, betere zorg en kwalitatieve groei. Ik ben benieuwd naar de keuzes van een nieuwe regering!