Nog 400 miljoen voor kwetsbare wijken, waar gaat het heen?

De Specifieke Uitkering (SPUK) Kansrijke Wijk wordt voortgezet voor de periode 2026–2028. Minister Mona Keijzer van Volkshuisvesting en Ruimtelijke Ordening (VRO) heeft hiervoor de internetconsultatie gestart. Gemeenten met wijken in het Nationaal Programma Leefbaarheid en Veiligheid (NPLV) kunnen weer aanvragen doen voor extra middelen ten behoeve van het versterken van de leefbaarheid en veiligheid. In totaal is er dit keer ruim 400 miljoen beschikbaar. Wat deden gemeenten eerder met de middelen vanuit het NPLV?

Ondermijning en criminaliteit in Nieuw-West

In Amsterdam zijn er twee wijken die vallen onder het NPLV: Nieuw-West en Zuidoost. Voor beide wijken heeft de gemeente een omvangrijk investeringsprogramma: ‘Samen Nieuw-West’ en het ‘Masterplan Zuidoost’ dat deels wordt bekostigd via de SPUK Kansrijke Wijk. In Nieuw-West werd bijvoorbeeld een projectleider aangesteld om, samen met bewoners, vrijwilligers en ondernemers, in een zo vroeg mogelijk stadium signalen van ondermijning te herkennen en handelingsperspectief te bieden. Ook ging er geld naar armoedepreventie en re-integratie.

Masterplan Zuidoost

Tegelijkertijd werd in Zuidoost ingezet op de preventie van drugshandel. In het Masterplan staan vijf thema’s centraal: participatie, onderwijs, veiligheid, wonen en werken. De gemeente heeft zich met de SPUK veel gericht op preventie bij jongeren, bijvoorbeeld via uitbreiding van spelinlopen en scholing van professionals.

Digitale weerbaarheid in Arnhem

Arnhem-Oost zette de SPUK in voor versterking van het Youth Cyber Team. Twintig jongeren leerden hier over online gevaren als radicalisering en nepnieuws, en gaan als rolmodel actief aan de slag in hun wijk. Ook werden mensen die zelf een een ondersteuningsbehoefte hadden opgeleid tot energiefixers. Zij gaan op hun beurt weer langs kwetsbare huishoudens om hen te helpen energie te besparen.

Gezonde start voor jonge kinderen

In meerdere steden ging veel aandacht naar voorschoolse educatie en ondersteuning van jonge gezinnen. In Roosendaal Ring krijgen kinderen van twee tot vier jaar gratis voorschoolse educatie. In Utrecht Overvecht worden moeders getraind in opvoedvaardigheden, zodat zij hun kinderen beter kunnen begeleiden in hun ontwikkeling. In Breda-Noord werden ontbijtboxen verspreid voor schoolgaande kinderen.

Werken en ontwikkelen in Heerlen en Groningen

Heerlen Noord startte een traject in de Bovengrondse Vakschool: deelnemers werken op locatie bij een werkgever, met uitzicht op een vast dienstverband. Groningen Noord zet in op re-integratie en armoedepreventie met behulp van wijkbedrijven en coaching door ervaringsdeskundige buddy’s.

Leefbaarheid in Tilburg en Rotterdam

In Tilburg NoordWest is het Nationaal Programma gebaseerd op vijf pijlers: Goede Start, Ruimte om te Leven, Optimale Kansen, een Wereld die mij Ziet, en Veiligheid. Hier werken bewoners, ondernemers en instellingen samen aan een veilige, kansrijke wijk. Rotterdam-Zuid werkt via het Nationaal Programma Rotterdam Zuid aan verbetering van schoolprestaties, werkgelegenheid en de woningvoorraad. De SPUK maakte onder andere een living lab over gezonde mobiliteit mogelijk.

1,56 miljard

Het is maar een greep uit de totale inzet van gemeenten in de 20 wijken. In de eerste tranche, die vanaf eind 2023 begon en dit jaar nog doorloopt, was in totaal 256 miljoen euro beschikbaar. Daarvoor al, in de periode vanaf 2020, ging er 900 miljoen euro naar de 20 kwetsbare stedelijke gebieden zoals vastgesteld in het NPLV. Met de middelen die het rijk nu beschikbaar heeft gesteld voor de komende twee jaar is er in totaal dus een bedrag van 1,56 miljard euro geïnvesteerd.

De consultatie loopt tot en met 2 juni en de regeling treedt naar verwachting op 1 juli 2025 in werking. De definitieve bedragen en thema’s worden gecommuniceerd bij de inwerkingtreding en voor enkele thema’s na Prinsjesdag.