Het kabinet gaat het inkomensondersteuningssysteem ingrijpend hervormen, maar kiest er nadrukkelijk niet voor om het sociaal minimum zelf te verhogen. Dat blijkt uit een Kamerbrief van minister Van Hijum over de hervormingsagenda inkomensondersteuning. De focus ligt op vereenvoudiging en betere toegankelijkheid van het bestaande stelsel, in plaats van het optrekken van uitkeringen of het wettelijk minimuminkomen.
Kabinet: eenvoudiger stelsel, geen verhoging sociaal minimum
Volgens het kabinet is het huidige niveau van het sociaal minimum in principe toereikend voor alle noodzakelijke uitgaven van huishoudens.
Hervormingsagenda
De hervormingsagenda inkomensondersteuning werd vorig jaar september aangekondigd in het regeerprogramma. Een belangrijk onderdeel daarvan was het landelijk regelen van een goede inkomensbasis, zodat mensen niet afhankelijk zijn van gemeentelijk beleid. Het huidige demissionaire kabinet vindt de lokale te verschillen te groot en wil meer landelijke regie.
Wel toereikend
Volgens het kabinet is het huidige niveau van het sociaal minimum in principe toereikend voor alle noodzakelijke uitgaven van huishoudens. Dat blijkt volgens de minister uit een geactualiseerde analyse van de bevindingen van de Commissie sociaal minimum uit 2023. Die commissie concludeerde toen juist dat huishoudens met een inkomen rond het sociaal minimum steeds grotere tekorten hebben. Het advies was het sociaal minimum te verhogen, door een verhoging van het minimumloon, de bijstand en eventueel ook de huurtoeslag.
Voorwaarden
Die verhoging van de huurtoeslag is er inmiddels gekomen. Ook het kindgebonden budget is opgehoogd. Daardoor is de financiële situatie van veel huishoudens rond het sociaal minimum verbeterd, aldus Van Hijum. Het huidige sociaal minimum is daardoor toereikend voor huishoudens ‘als zij de uren werken waar zij toe in staat zijn, alle landelijke regelingen aanvragen waar zij recht op hebben, goed met geld kunnen omgaan en geen onvermijdbare hoge uitgaven hebben’, aldus het kabinet.
Praktijk weerbarstig
Dat dit in de praktijk niet altijd het geval is, erkent het kabinet ook. Soms komen gezinnen alsnog niet rond. ‘Deze situaties kunnen ontstaan doordat het inkomen lager is dan het sociaal minimum, bijvoorbeeld doordat mensen regelingen waar zij recht op hebben, niet gebruiken (onder andere omdat zij de overheid niet vertrouwen, bang zijn voor terugvorderingen of omdat zij regelingen niet kunnen vinden). Maar ook doordat het sociaal minimum niet toereikend is vanwege (hoge) onvermijdbare uitgaven, bijvoorbeeld wanneer mensen in een slecht geïsoleerd huis wonen, hoge zorgkosten hebben, schulden moeten aflossen of reiskosten maken voor werk.’
Makkelijker systeem, niet meer geld
Toch kiest het kabinet voor systeemtechnische aanpassingen in plaats van een verhoging van het sociaal minimum. De nadruk ligt op het reduceren van het aantal regelingen, verbeteren van de begrijpelijkheid en het beter op elkaar laten aansluiten van landelijke en gemeentelijke ondersteuning. Ook wordt ingezet op verbetering van dienstverlening, bijvoorbeeld door automatische toekenning waar mogelijk in te voeren. Wel is het kabinet bereid de analyse naar de toereikendheid van het sociaal minimum periodiek te herhalen.
Reacties: 1
U moet ingelogd zijn om een reactie te kunnen plaatsen.
Deze systeemwijziging lijkt beter te passen binnen het sociale stelsel. Daarmee zou namelijk kunnen worden bereikt om voor die burgers, die moeten leven van een sociaal minimum en daarnaast te hoge kosten hebben aan de minimaal noodzakelijke bestaansvoorzieningen, maatwerk te leveren bijvoorbeeld via de Participatiewetgeving (bijstand - 100% ten laste het Rijk). Vervolgens kan het inmiddels veel te dure systeem van de schuldhulpverlening daarop worden aangepast en/of opgedoekt.
Alle schuldenaren die dan nog overblijven (ook die bij het bedrijfsleven) zouden vervolgens onder te stellen voorwaarden ook nog verder kunnen/moeten worden geholpen via één gemeentelijk loket (100% ten laste van het Rijk). Daarmee zou het dan wel eens over en uit moeten zijn.