De druk op de asielopvang bereikte vorig jaar een historisch hoogtepunt. Nooit eerder verbleven er zoveel mensen in COA-locaties. Ook het aandeel bewoners in de noodopvang nam opnieuw toe. Tegelijkertijd steeg het aantal meldingen van (verbale) agressie en geweld op COA-locaties. Niettemin is slechts een kleine groep COA-bewoners betrokken bij incidenten. En ondanks de hogere bezetting, waren in 2024 minder COA-bewoners verdacht van een misdrijf. Wel waren relatief veel alleenstaande minderjarige vreemdelingen betrokken bij incidenten.
Bezetting asielopvang op recordhoogte in 2024
Ondanks de toegenomen drukte, daalde het aantal verdachten van een misdrijf
Dat blijkt uit nieuwe cijfers van het Wetenschappelijk Onderzoek- en Datacentrum (WODC), dat jaarlijks in kaart brengt hoeveel bewoners in de asielopvang betrokken zijn bij incidenten of verdacht worden van een misdrijf. In het maandag gepubliceerde rapport staan gegevens over de periode 2017-2024, inclusief de incidenten en het aantal bewoners in de crisisnoodopvang.
Niveau voorzieningen
De cijfers laten zien dat de gemiddelde dagelijkse bezetting van COA-locaties in 2024 met 24 procent toenam: van 53.610 naar 66.450 personen. Parallel hieraan groeide ook het aantal incidenten, met een stijging van 21 procent (van 13.380 naar 16.200). Vier op de tien bewoners verbleven in een noodopvanglocatie, waar het niveau van voorzieningen doorgaans lager is dan bij reguliere COA-locaties. Van de betrokkenen bij incidenten verbleef 35 procent in deze noodopvang.
Opvallend is dat ondanks de toegenomen drukte, het aantal verdachten van een misdrijf juist daalde. In 2024 werden 5.875 COA-bewoners als verdachte geregistreerd, 13 procent minder dan het jaar ervoor (6.755 verdachten).
‘Grenzen opzoeken’
Anders ligt dat bij minderjarige asielzoekers. Meer dan een derde van deze alleenstaande minderjarige vreemdelingen (amv’s) was betrokken bij een incident op de opvanglocatie, tegenover 11 procent van de totale bewonersgroep. Ook onder de verdachten van misdrijven neemt hun aandeel toe: 22 procent was minderjarig, een stijging van 11 procent ten opzichte van 2023.
‘Amv’s worden relatief vaak verdacht van een misdrijf’, signaleert het WODC. Het onderzoeksinstituut ziet als mogelijke verklaring dat jongeren ‘sowieso grenzen opzoeken’, in combinatie met een gebrek aan toezicht en voorzieningen in de noodopvang.
Jongens
Ook de samenstelling lijkt van invloed. ‘Over het algemeen is de meerderheid van de verdachte COA-bewoners een man’, zegt een woordvoerder van het WODC. In 2024 was het aandeel 96 procent. Uit data van Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) blijkt dat 87 procent van de amv’s in 2024 een jongen was. Onder sommige nationaliteiten (waaronder nationaliteiten die veel terugkomen in de misdaadstatistieken) zijn zelfs helemaal geen meisjes. ‘Jongens zijn dus relatief oververtegenwoordigd onder de groep amv’s in vergelijking met de totale bewonersgroep’, aldus de WODC-woordvoerder.
Daarnaast wijst het WODC op de rol van de kans op een verblijfsvergunning: die zou voor een belangrijk deel kunnen verklaren waarom jongeren van bepaalde nationaliteiten vaker betrokken raken bij incidenten of als verdachte worden geregistreerd.
Psychische problemen of verslaving
Eerder onderzoek naar zogeheten ‘rondreizende amv’s’ zonder verblijfsvergunning liet al zien dat sommige jongeren betrokken raken bij criminaliteit. Vaak spelen psychische problemen of verslaving ook een rol. ‘Het beeld over minderjarige asielzoekers is dus zorgelijk’, erkent het WODC. Maar het centrum benadrukt: ‘ook voor deze groep geldt nog steeds dat slechts een beperkt deel betrokken is bij incidenten of misdrijven.’
Plaats als eerste een reactie
U moet ingelogd zijn om een reactie te kunnen plaatsen.