Niet al het geld terug voor openbaar vervoer grote steden

Met het financieel korten van de geoormerkte SPUK’s voor decentrale overheden, had het demissionair kabinet vorig jaar per ongeluk ook het mes gezet in de Brede Doeluitkering voor het openbaar vervoer in Amsterdam, Rotterdam en Den Haag. Dat betekende dat de Metropoolregio Rotterdam-Den Haag en de Vervoerregio Amsterdam ineens met 110 miljoen eur per jaar minder zouden zitten.

Na 2026?

Achter de schermen werd al gefluisterd wat nu in de nieuwe begroting van Infrastructuur en Waterstaat (IenW) inderdaad staat: ‘Met rijksbrede middelen wordt deze korting voor 2026 teruggedraaid.’ Maar hoe moet het daarna? ‘In 2027 wordt vanuit het ministerie van IenW eenderde van de korting teruggedraaid door een onttrekking uit de generieke investeringsruimte van het Mobiliteitsfonds.’

Dat betekent dat de BDU voor de jaren na 2026 nog niet gered is. In 2026 wordt het geslagen gat gedicht met 110 miljoen euro, in 2027 met 36,7 miljoen euro, maar voor daarna is er nog geen compensatie. Zoals in de toelichting staat: ‘Hiermee is de invulling van de wettelijke vervoerstaken van de vervoerregio’s (..) voor 2026 geborgd.’

Een structurele bezuiniging op de BDU, samen met andere kortingen van het demissionaire kabinet, zorgen volgens beide openbaarvervoerregio’s voor grote problemen: ‘De bezuinigingen dwingen ons zo om 30 procent van de buslijnen in de vervoerregio’s te schrappen’, meldden zij eerder. ‘Van de in totaal 234 buslijnen in de vervoerregio’s zijn dat er circa 70.’

Geen vertrouwen meer

Andere problemen cirkelen rond de begroting van het ministerie van Landbouw, Visserij, Voedselzekerheid en Natuur (LVVN). Tijdens een stikstofdebat en een procedurevergadering vorige week in de Tweede Kamer bleek dat een meerderheid van de Kamerleden geen vertrouwen meer heeft in landbouwminister Wiersma. Met name PVV, VVD, SGP en ChristenUnie blijven in meer of mindere mate achter haar beleid staan, maar ze is de meerderheid kwijt geraakt nu ook afzwaaiend NSC-Kamerlid Harm Holman alle fiducie kwijt is.

‘Premier Schoof heeft al gezegd: het is aan het volgende kabinet om het stikstofprobleem op te lossen. Dan is de vraag: wat ga je deze minister nog laten doen?’, zei Holman vorige week. GroenLinks-PvdA-Kamerlid Laura Bromet voegde toe: ‘Ik heb gisteren in het debat al aangegeven, dat ik deze minister zo min mogelijk handelingen wil laten verrichten.’

Vervolgens heeft de landbouwcommissie in de Kamer, vorige week donderdag, meerdere beleidspunten controversieel verklaard, waaronder het geplande weghalen van de Kritische Depositiewaarde-doelen uit de huidige stikstofwet. Dit gebeurde met steun van onder andere NSC. Ook controversieel verklaard is het beleid voor agrarisch natuurbeheer, het verzoek aan de Europese Commissie voor een nieuwe derogatie op de Nitraatrichtlijn, en het beleid ten aanzien van het invoeren van grondgebonden veeteelt.

Wiersma gaat door

Ondanks het wantrouwen wil landbouwminister Wiersma getuige de nieuwe begroting door met haar grote stelselwijziging van het stikstofbeleid, waaraan zij al vanaf het begin van het kabinet-Schoof werkt. Ze werkt toe naar een systeem van doelsturing, in combinatie met emissieplafonds: individuele boerenbedrijven krijgen emissienormen opgelegd ten aanzien van stikstof, waterkwaliteit en klimaat. Doelsturing betekent dat zij een mate van vrijheid krijgen om eigen keuzes te maken.

‘Melkveehouders en akkerbouwers zullen vanaf 2026 geïnformeerd worden over hun prestaties op de gestelde doelen op het gebied van stikstof, broeikasgasemissies en grondwaterkwaliteit’, staat als toelichting op de begroting. ‘Op termijn worden deze doelen afrekenbaar gemaakt.’ Komend jaar gaat er 19 miljoen euro naar de overheidsinstanties RVO en de Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit (NVWA), die werken aan een niueuw systeem van toezicht en handhaving, samen met ‘een data-ecosysteem voor doelsturing’.

Vrijwillige Beëindigingsregeling

Ook begin volgend jaar moet de nieuwe, lang geleden al aangekondigde Vrijwillige Beëindigingsregeling open gesteld worden, gevuld met in totaal 750 miljoen euro. Deze subsidie staat open voor agrariërs die willen stoppen; hun productierechten worden vervolgens uit de markt genomen. In 2026 komt hiervoor de eerste 150 miljoen euro beschikbaar, zo is de planning. Ook de andere, oudere subsidieregelingen voor het stoppen of verplaatsen van boerenbedrijven staan volgend jaar nog open.