Niet alleen Nederland kampt met te weinig en te dure woningen. Dit speelt Europabreed. Vandaar dat er sinds eind vorig jaar een allereerste Eurocommissaris voor Wonen is gekomen, in de persoon van de Deense sociaaldemocraat Dan Jørgensen. De Europese Commissie hoopt Europabrede investeringen los te trekken, wil de staatssteunregels versoepelen en leegstand helpen aanpakken.
Nederlandse wensen voor het EU-plan voor betaalbare woningen
Elke EU-lidstaat worstelt met te weinig en te dure huizen. Dus is er voor het eerst een Eurocomissaris voor wonen.
Jørgensen werkt nu aan het EU Affordable Housing Plan, waarvoor de afgelopen maanden in alle EU-lidstaten de behoeften zijn opgehaald.
Volgend voorjaar zal de Europese Commissie het uiteindelijke voorstel presenteren. De afgelopen tien jaar zijn de Europese huizenprijzen met ruim 23 procent gestegen, gecorrigeerd voor de inflatie. In de grote Europese steden steeg in diezelfde periode de huurprijs met gemiddeld 45 procent, stelt de Commissie.
Duitsland lijkt op Nederland
Exemplarisch is de grote mate van gelijkheid tussen Nederland en Duitsland. Waar het eerste land al jaren vergeefs probeert om jaarlijks 100.000 nieuwe woningen bij te bouwen, geldt in het tweede land hetzelfde voor 400.000 huizen per jaar. Zowel in Nederland als Duitsland werd het woonministerie opgeheven na de financiële crisis van 2008. In beide landen zijn de ministeries nu weer in ere hersteld.
Talloze Nederlandse belanghebbenden hebben de afgelopen maanden hun inbreng geleverd voor het Affordable Housing Plan. De Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG) bijvoorbeeld looft de geplande versoepeling van staatssteunregels, en pleit voor meer gemeentelijke instrumenten om leegstand te bestrijden en grond aan te kopen. Overigens besloot de Tweede Kamer afgelopen september dat er naar Vlaams voorbeeld een leegstandsheffing komt.
Mona Keijzer
Woonminister Mona Keijzer reageerde kortgeleden op het EU Affordable Housing Plan in een brief aan de Deense Eurocommissaris. Zij benadrukt, net als de VNG, dat de EU het subsidiariteitsbeginsel moet bewaken, zodat elke EU-lidstaat zijn eigen volkshuisvestingsbeleid kan voeren. Toch staat zij niet negatief tegenover Europese samenwerking. Illustratief is dat in 2024 in Rotterdam het European Housing Policy NetWork opgericht werd, op initiatief van Nederland zelf.
Ook het ministerie van VRO is blij met de beloofde aanpassing van de staatssteunregels, zodat de bouw voor middenhuur een steun in de rug krijgt. Vooral jongere stellen, zo schrijft het ministerie aan de Eurocommissaris, dragen het juk van de zo hoge huurprijzen. Van deze doelgroep betaalt 45 procent maandhuren van meer dan 1123 euro. Juist deze mensen willen graag verhuizen.
Staatssteun en middenhuur
De provincies Utrecht en Zuid-Holland bepleiten samen net zo sterk voor meer ruimte voor staatssteun aan middenhuur, onder andere via de inzet van woningcorporaties. Ook willen zij dat woningcorporaties niet langer opdraaien voor de Anti-Tax Avoidance Directive (ATAD), een heffing die belastingontwijking wil tegengaan. Corporaties pleiten er al sinds 2019 voor, toen de heffing er kwam, om te worden ontzien.
Corporatiekoepel Aedes vraagt hier de Eurocommissaris eveneens opnieuw om, getuige de ingediende position paper. Opvallend daarnaast is dat de koepel graag wil dat met oog op de woningbouw de Europese Kaderrichtlijn Water minder streng wordt toegepast. Het kan gebeuren bij woningbouw dat behalve grond ook water verplaatst wordt. Maar als dat water in het verleden vervuild is geraakt, kunnen er problemen ontstaan met de vergunningen. Aedes vindt niet dat de woningbouw daaronder moet lijden.
Oormerken
Daarnaast benadrukt Aedes onder meer dat geld vanuit het Europese Meerjarig Financieel Kader (MFK) expliciet geoormerkt moet worden, zodat het door lidstaten ook echt voor woningbouw wordt aangewend. Volgens de corporatiekoepel ging dit eerder mis met geld uit het Europese Crisis- en Herstelfonds (het coronafonds).
Tot slot pleiten de vier noordelijke steden Leeuwarden, Groningen, Assen en Emmen in hun consultatiereactie al evenzeer voor lichtere regels op het vlak van staatssteun, met betrekking tot de omgang tussen gemeenten en woningcorporaties. Volgens hen zouden corporaties voor een bredere doelgroep moeten bouwen dan alleen sociale huur. Overigens heeft het rijk die koers al verlegd: corporaties mogen sinds een paar jaar weer bouwen voor middenhuur.
Reacties: 1
U moet ingelogd zijn om een reactie te kunnen plaatsen.
Voor de bouw van nieuwbouw woningen speelt niet alleen de huidige behoefte een rol. Ook de staat van onderhoud en vervanging van woningen, de gemiddelde woonbezetting, het aantal echtscheidingen en de demografische ontwikkeling van de bevolking hebben een niet te onderschatten rol van betekenis.