‘Het enige wat wij kunnen doen, is signalen afgeven aan het rijk en aan de provincie: doe iets!’ Zo klinkt het uit de mond van wethouder Yvonne Roos-Bakker, bestuurder in de Noord-Hollandse kustgemeente Bergen. De reden van haar wanhoop is dat het nu zo goed als onmogelijk is in haar gemeente huizen te bouwen.
‘Het enige wat wij kunnen, is signalen afgeven: doe iets!’
De Noord-Hollandse gemeente Bergen kan niet bouwen. Door stikstof. Een interview met wethouder Yvonne Roos-Bakker.
De facto stilstand
Oorzaak hiervan is de ingrijpende stikstofuitspraak van de Raad van State eind vorig jaar: intern salderen mag niet meer zonder natuurvergunning. Dat was de nekslag voor een hoger beroep dat een projectontwikkelaar bij dezelfde bestuursrechter had lopen voor ruim 160 woningen pal tegen het beschermde duingebied aan de rand van het Bergense dorp Egmond aan den Hoef. Afgelopen mei bleek onherroepelijk dat de provincie opnieuw naar het project moet kijken. Voor de natuurvergunningverlening mag de provincie niet zomaar rekenen met het uitgangspunt dat deze woningen komen op een plek waar eerder bollen werden geteeld, bemesting plaatsvond en dus al stikstofdepositie op het schrale duingebied neerkwam.
Dat betekent volgens wethouder Roos-Bakker de facto een stilstand van het bouwproject, terwijl het gebied al bouwrijp is gemaakt en de riolering aangelegd. Vandaar een noodroep aan politiek Den Haag: vind zo snel mogelijk een uitweg uit het stikstoflabyrint. Want dit is niet het enige woningbouwproject in de gemeente Bergen dat door de recente juridische ontwikkelingen een halt wordt toegeroepen.
Het staat nu echt stil. Dat is dramatisch voor onze gemeente
Wethouder Yvonne Roos-Bakker
Weet u echt zeker dat dit bouwproject niet kan doorgaan? De rechter zegt allereerst dat de provincie een nieuwe passende beoordeling moet maken.
Yvonne Roos-Bakker: ‘Wij moeten inderdaad wachten op een passende beoordeling. Maar omdat de provincie nog geen nieuw beleid heeft, komt er niks. Het staat nu echt stil. Dat is dramatisch voor onze gemeente. Wij zijn de meest vergrijsde gemeente van Nederland: 34 procent van de bevolking is 65 jaar of ouder. En wij zijn een gemeente met best dure woningen. Wij willen juist veel betaalbare en levensloopbestendige woningen bijbouwen, zodat de oudere mensen die nog in een eengezinswoning wonen, doorstromen. Om onze gemeente vitaal te houden, doordat onze jongeren blijven, gezinnen kunnen wonen, de scholen open blijven en de verenigingen kunnen blijven bestaan.’
Hoezo heeft de provincie nu geen beleid?
‘De provincie wacht op een beleidsaanpak van de rijksoverheid: als die een aanpak heeft, kan de provincie daar op voort borduren. En wanneer zij beleid heeft, kan de omgevingsdienst op basis daarvan toetsen. Maar dat beleid vanuit de provincie is er niet. Zelf hebben wij geen knoppen om aan te draaien. We hebben geen intensieve industrie of iets dergelijks, zodat we zouden kunnen zeggen: als dat bedrijf stopt, hebben wij meer stikstofruimte om te bouwen. Het enige wat wij kunnen doen is wachten op die rijksoverheid. Daarom hebben wij afgesproken dat we maar een signaal afgeven aan het rijk: wij zitten nu op slot.’
Als we er nu een Aerius-berekening op loslaten, zijn vijf woningen al te veel
Wethouder Yvonne Roos-Bakker
Het begon ermee dat de lokale Initiatiefgroep Delversduin probeerde het bouwproject tegen te houden en de rechtbank Noord-Holland in 2022 oordeelde dat het een natuurvergunning nodig heeft. Uit die zaak is het nu verloren hoger beroep voortgekomen. Dus het gaat hier ook om een protest van omwonenden.
‘Mede, ja. Door het bezwaar van de bewoners is het stikstofverhaal erin gekomen. Maar het gaat wel echt om stikstof. Wij hebben namelijk ook de woningbouwlocatie Egmond-Binnen Noord, dat draait om de voetbalvelden in dat dorp in onze gemeente. Dat is grond van de provincie, waarmee we hebben afgesproken dat we er een woningbouwprogramma mogen plegen. Daar passen 100 tot 150 woningen. Maar als we er nu een Aerius-berekening op loslaten, komen we al met de bouw van vijf woningen op een overschrijding van de toegestane stikstofdepositie. Dát zou al te veel zijn.’
Als gemeentebestuur vragen jullie het rijk om hulp specifiek voor gemeenten die zo dicht op een Natura 2000-gebied zitten, zoals jullie op het Noord-Hollands Duinreservaat. Waar denkt u dan aan?
‘Kijk, gemeenten die verder van een natuurgebied afzitten, kunnen wel bouwen. Met het intern salderen hadden wij ook nog wel de mogelijkheid om verder te kunnen. Ik denk dat het rijk moet kijken hoe het met intern salderen toch mogelijk zou kunnen zijn, en wat voor consequenties dat heeft voor de uitstoot op de natuur. De bemesting van een bollenveld heb je nu niet. Daarvoor in de plaats krijg je woningbouw met steeds meer elektrische auto's: ze zijn ook van het gas af, waardoor er steeds minder uitstoot is.
Misschien moet er een beleid komen dat we bij elke woonwijk ervoor moeten zorgen dat we een deel van de natuur opknappen. Maar er moet een oplossing komen. Want nu wordt er niks gedaan en staan we stil. Het rijk moet duidelijkheid geven, want die is er nu niet; waardoor ook een provincie zegt: ja, ik kan even niks.’
© Gemeente Bergen
Spreekt u hierover met collega’s in andere gemeenten, zoals uw vorige gemeente in Noord-Holland: Drechterland?
‘In Drechterland speelt dit minder, omdat daar het dichtstbijzijnde stikstofgevoelige natuurgebied een stuk verder van de gemeente vandaan ligt. We weten toevallig dat bijvoorbeeld de gemeente Renkum bij de Veluwe met hetzelfde probleem zit. En ook een gemeente als Hoek van Holland. Maar die gemeente heeft een intensieve industrie waardoor hun stikstofruimte vol is en ze niet kunnen bouwen. In de gemeente Bergen is dat geen knop waar we aan kunnen draaien. Wij hebben geen industrie.’
Hebben jullie nog andere woningbouwplannen?
‘We hebben bijvoorbeeld een sociale woningenbouwproject. Daar hebben we een onherroepelijk bestemmingsplan voor, en een bouwvergunning. Maar ook daar hebben we ermee te maken dat we intern wilden salderen. Daardoor staat ook zo'n project stil. Dan heb ik het over 21 sociale huurwoningen. Dat zijn er maar 21, maar toch zijn dit zijn voor ons hele belangrijke projecten.
Het is ook belangrijk om te weten dat dit een domino-effect geeft. Op de binnenstedelijk woningbouwlocatie Egmond-Binnen Noord moeten dus 100 tot 150 woningen komen. Maar bij vijf woningen zitten we al op een overschrijding, dus kunnen we daar nu niks. We hebben er ook een buitenstedelijke bouwlocatie: Egmond-Binnen Zuid. Dat ligt in een beschermd landschap, waarvoor het provinciaal beleid geldt dat we eerst binnenstedelijk moeten bouwen, en daarna pas buitenstedelijk mogen kijken. Maar omdat de binnenstedelijke locatie op slot zit, kunnen wij nog niet kijken naar die buitenstedelijke locatie. Dat is het domino-effect. Het is niet alleen dat één locatie stil ligt, maar ook alles wat daarna zou kunnen, ligt stil.’
We zitten vast
‘Het enige wat we kunnen, is roepen naar de provincie en naar het rijk’, herhaalt de wethouder. ‘Dus we zijn een beetje wanhopig. Vandaar ons signaal. Hopelijk laten veel meer gemeentes aan het rijk horen: doe wat, want we zitten vast. Minister Mona Keijzer had het erover dat ze een overschrijding wil van 1 mol (een rekenkundige ondergrens in het Aerius-rekenmodel, red). Dáár zouden we al mee geholpen zijn. Maar zorg dat dat wordt vastgelegd in beleid, zodat we verder kunnen.’
Reacties: 3
U moet ingelogd zijn om een reactie te kunnen plaatsen.
Een meer dan te rechte uitspraak om bouwen zo vlak tegen de duinrand niet toe te staan. En dat je het risico neemt om alvast allerlei werkzaamheden te verrichten is al helemaal geen reden om te klagen. Sterker nog de gemeente had het werk stil moeten leggen!
Regels moeten er zijn. Maar woningbouwplannen worden tegenwoordig door de hogere Overheden en de Raad van State wel erg snel de grond ingeboord. Uit het gemak waarmee nieuwe plannen met de grond gelijk worden gemaakt en Gemeenten daar ook nog regelmatig de schuld van krijgen kan je je afvragen of ons land wel woningnood heeft. Het begint er steeds meer op te lijken dat ze eigenlijk helemaal geen woningen willen bouwen. In ieder geval doet het Rijk er al jaaaaaaaren over om hun eigen wetgeving eens op orde te brengen (denk o.a. aan het circus rond de stikstofwetgeving etc.).
De bouw van woningen veroorzaakt zo weinig stikstofdepositie dat dit onmogelijk significante gevolgen kan veroorzaken voor een Natura 2000 gebied. Ook als deze woningen vlakbij een Natura 2000 gebied worden gebouwd. Er is dus helemaal geen natuurvergunning nodig voor het bouwen van woningen in de gemeente Bergen. Maar door het eisen van een AERIUS berekening voor elke scheet en een passende beoordeling als de stikstofdepositie hoger is dan 0,005 mol/ha/jaar, geeft de overheid aan dat het jaarlijks strooien van 1 korreltje kunstmest ter grootte van een suikerkorreltje op tien vierkante meter Natura 2000 gebied (= 0,005 mol N/ha/jaar) significante gevolgen kan veroorzaken. En staan ze bij een rechtszaak met 0-3 achter.