Volgens de Wet versterking regie volkshuisvesting (Wvrv) moet voortaan twee derde van de nieuwbouw in gemeenten in het betaalbare segment vallen, waaronder 30 procent sociale huur. Hoewel dat grote impact kan hebben op de gemeentelijke grondexploitatie hebben nog maar weinig gemeenten daar nu al aandacht voor.
Eén op vijf gemeenten programmeert sociaal
Slechts 18 procent van de gemeenten heeft de totale programmering van woningbouw aangepast aan de Wet versterking regie volkshuisvesting.
Onder druk
Dat blijkt uit een onderzoek door Stec Groep onder 122 gemeenten. Door de socialere programmering komt de businesscase van nieuwbouwplannen onder druk te staan vanwege de lagere grondwaardes onder een groter deel van het programma. Gemeenten kunnen dit ondervangen via onder meer verdichting, conceptueel bouwen, verevening of herprogrammering. Slechts 18 procent van de gemeenten is hier al mee bezig, blijkt uit het onderzoek, terwijl herprogrammeren van de totale nieuwbouwplannen in bijna elke gemeente noodzakelijk is.
Ver achter
Volgens het onderzoek zijn de door gemeenten gehanteerde grondprijzen voor woningbouw in 2025 met gemiddeld 5,4 procent gestegen. Naar verwachting zal de stijging in 2026 afvlakken tot 4,2 procent. Deze grondprijsverhogingen blijven daarmee ver echter achter bij een genormeerd residuele berekening: die komt voor wonen in 2026 naar verwachting uit op een waardestijging van gemiddeld ruim 13 procent.
Actief beleid
Inmiddels voert 91 procent van de gemeenten voert een vooral actief (of situationeel) grondbeleid. Het aandeel gemeenten dat de afgelopen twee jaar daadwerkelijk grond heeft aangekocht is in 2025 gestegen naar 82 procent, vooral met het oogmerk om de woningbouw te versnellen of door het uitblijven van particuliere initiatief.
Vereveningsfonds
Ruim driekwart van de gemeenten zet in op maatregelen om de betaalbaarheid van nieuwbouwwoningen te bevorderen, zoals het invoeren van prijsgrenzen en differentiatie in grondprijzen. Bijna vier op de tien hebben daarnaast een vereveningsfonds voor sociale of betaalbare woningen ingesteld. De verwachting is dat snel meer gemeenten hiertoe overgaan. Woningbouwprojecten met een te laag aandeel sociale of betaalbare woningen dragen zo financieel bij aan projecten waar juist meer sociale of betaalbare woningen komen.
Rijksgrondbank
De onderzoekers van Stec Groep wilden ook weten hoeveel gemeenten brood zien in een rijksgrondbank ten behoeve van woningbouw. Het rijk zou daarbij niet alleen een leenfaciliteit opzetten, maar ook gedeeltelijk delen in het risico (en winst) van de waardeontwikkeling van de grond. Een kwart van de gemeenten heeft aan gebruik van een dergelijke rijksgrondbank gebruik te willen maken. De ruime meerderheid die dat niet wil, geeft aan geen nieuwbouwprojecten van nationaal belang of voldoende grootte te hebben.
Plaats als eerste een reactie
U moet ingelogd zijn om een reactie te kunnen plaatsen.