‘De lessen uit Groningen worden elders niet toegepast‘

In Groningen is de schadeafhandeling na de parlementaire enquête menselijker geworden. Daarbuiten is karigheid troef, zegt burgemeester Anno Wietze Hiemstra van Aa en Hunze. Protocollen zijn belangrijker dan een menselijke afhandeling van de aardbevingsschade.

Ekehaar

Ekehaar?, zal Dick Schoof hebben gedacht toen hij vorige week op een werkbezoek aan Groningen aanschoof bij een lunch met noordelijke bestuurders. Ja, Ekehaar, zei de burgemeester van Aa en Hunze. Het Drentse dorpje ligt in de buurt van het Groningerveld en heeft net als andere plekken in het noorden des lands te maken met aardbevingen. Maar waar de schadeafhandeling binnen het effectgebied van het Groningerveld inmiddels milder, menselijker en makkelijker wordt geregeld, is de afwikkeling daarbuiten ‘kil en volgens ons onrechtvaardig’, vertelde burgemeester Anno Wietze Hiemstra (47) de premier.

Rechtsongelijkheid

‘De lessen die in Groningen zijn geleerd, worden elders niet toegepast en daardoor ontstaat rechtsongelijkheid. Dat is onbegrijpelijk.’ De minister-president beloofde zich te verdiepen in Ekehaar en het dorpje aan te kaarten bij zijn minister voor Klimaat en Groene Groei. Zou ze nu wel poolshoogte komen nemen in het verre Drenthe?

Aardbevingen

Ekehaar (268 inwoners) wordt in oktober 2023 getroffen door drie aardbevingen, veroorzaakt door gaswinning uit het nabijgelegen gasveld bij Eleveld. De zwaarste beving heeft een kracht van 2,2 op de schaal van Richter. Scheuren in muren, voegen komen los. Werk aan de winkel voor de Commissie Mijnbouwschade, die voor het eerst sinds haar oprichting in 2020 schade buiten het Groningerveld mag vaststellen.

Onbegrijpelijke rapporten

De commissie onderzoekt en produceert voor de inwoners van het dorp in de woorden van burgemeester Hiemstra ‘vuistdikke en onbegrijpelijke rapporten, waarvan ieder weldenkend mens zich afvraagt: hoe is het mogelijk’. Maar dat is niet alles. De gemeente Aa en Hunze constateert ook dat de commissie zaken met de mijnbouwonderneming (NAM) moet afstemmen of overeenkomen. De NAM heeft nog steeds een fikse stem in het kapittel. Met de gemeente wordt gesproken, maar ze heeft niets te vertellen.

Alleen in Groningen verbetering

‘De bevingen van 2023 waren niet de eerste, het waren de zoveelste. De commissie mag alleen schade afhandelen die is ontstaan door een recente beving en binnen een jaar nadat de beving heeft plaatsgevonden. Je zit al jaren met een aardbevingsscheur in huis, maar alleen de verergering na de laatste beving wordt vergoed. Niks milder, menselijker en makkelijker, zoals nu gelukkig in Groningen gebeurt. Buiten het Groningerveld geldt nog steeds het aansprakelijkheidsrecht en wordt alleen het strikt noodzakelijke gedaan. Het is absurd dat het rijk de schadeafwikkeling na de parlementaire enquête niet voor heel Nederland onder de loep heeft genomen en heeft aangepast.’

Schadeafhandeling

Om de absurditeit te onderstrepen, pakt burgemeester Hiemstra het lijvige schaderapport van Commissie Mijnbouwschade van de woning erbij. Hiemstra: ‘Een kwart van de huizen in Ekehaar heeft schade gemeld. Van iedere schademelding wordt een honderden pagina’s dik rapport gemaakt. Het hele huis wordt opgenomen, overal worden foto’s van gemaakt, voor veel mensen ingewikkelde teksten worden eraan toegevoegd. En wat wordt daadwerkelijk toegekend? Hier staat het: 1.118 euro.’

‘Voor dat bedrag is de hele schade nooit en te nimmer op te lossen. Maar dat is ook niet de bedoeling. De scheur in de muur moet niet worden versterkt met een wokkel, nee hij moet bij wijze van spreken met een veeg worden weggewerkt. Het wordt alleen esthetisch gerepareerd. De Commissie Mijnbouwschade noemt dat in het rapport ‘herstel van esthetische achteruitgang’. Je laat oude schades buiten beschouwing en doet daarmee niets aan het voorkomen van nieuwe schade in de toekomst.’

6 ton kosten voor 60.000 euro vergoeding

Het bijzondere van het Ekehaarverhaal is, zegt Hiemstra, dat een aannemer voor minder dan de kosten die Commissie Mijnbouwschade heeft gemaakt voor het maken van de rapporten in Ekehaar de schade had kunnen herstellen. Hiemstra: ‘Ga er maar vanuit dat die schaderapporten 10.000 euro per stuk hebben gekost. Kom je in totaal op meer dan zes ton. En dan laat ik de kosten van de commissie maar even buiten beschouwing. Er is tot op heden 60.000 euro in Ekehaar uitgekeerd. Daar kan alleen een fractie van de scheuren van worden hersteld.’

‘Nog even: het onderzoek kostte tien keer meer. We geven ons geld uit aan onbegrijpelijke rapporten, terwijl we in plaats daarvan sneller en goedkoper de schade in Ekehaar hadden kunnen herstellen. Ik ben van de overheid, ik ben een overheidsdienaar, en ik denk: dit kan toch niet?’

Lees het hele interview deze week in BB magazine nummer 13.