Minister Mona Keijzer van Volkshuisvesting, Ruimtelijke Ordening en Milieubeheer presenteerde onlangs de Ontwerp-Nota Ruimte, waarin het rijk de ruimtelijke doelen voor de komende decennia omschrijft. Nederland moet een fijne plek zijn om te werken, wonen en leven. Daarom is het belangrijk om erfgoed een plek te geven in deze transitie. De Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed (RCE) presenteert de resultaten van een verkennend onderzoek, uitgevoerd door advies- en ingenieursorganisatie Arcadis, naar de rol van cultureel erfgoed binnen grootschalige stedelijke ontwikkelingsprojecten. Het onderzoek toont aan dat erfgoed een waardevolle bijdrage kan leveren aan ruimtelijke kwaliteit, maatschappelijke betrokkenheid en de identiteit van stedelijke gebieden. Toch blijkt uit de analyse van casestudies, interviews en workshops dat erfgoed vaak een ondergeschikte rol speelt, mede door onbekendheid met beschikbare instrumenten en een gebrek aan integrale samenwerking.
Het onderzoek doet concrete aanbevelingen om erfgoed beter te integreren in ruimtelijke processen. Zo adviseren de onderzoekers om geen nieuwe beschermingscategorieën in te voeren, maar juist te vertrouwen op het bestaande instrumentarium. Daarnaast is er behoefte aan meer kennisdeling en bewustwording, vooral bij advies- en ingenieursbureaus en kleinere gemeenten. Erfgoed vanaf de start van projecten betrekken en als inspiratiebron te gebruiken, versterkt ontwerpkwaliteit en draagvlak aanzienlijk.
Een belangrijke conclusie uit het rapport is de noodzaak van landelijke regie en coördinatie. De onderzoekers pleiten voor een Rijksadviseur voor Erfgoed & Ruimte en voor het vergroten van de aandacht voor erfgoed binnen netwerken waar dit niet vanzelfsprekend is. Door erfgoed niet als hindernis, maar als strategisch instrument te benaderen, verbindt je verleden, heden en toekomst op een duurzame manier in de stedelijke ontwikkeling van Nederland.