Ook buiten Groningen moet schadeafhandeling eerlijker

De parlementaire enquête naar de gaswinning in Groningen was glashelder: de schadeafhandeling moet milder, makkelijker en menselijker. In Groningen zijn inmiddels stappen gezet in die richting. Maar buiten die regio zijn de lessen nog niet ingedaald. Dat leidt tot rechtsongelijkheid en moet anders, stelt burgemeester Anno Wietze Hiemstra.

In oktober vorig jaar werd het Drentse dorp Ekehaar geconfronteerd met drie aardbevingen in korte tijd, veroorzaakt door gaswinning uit het nabijgelegen veld bij Eleveld. Ruim een kwart van de huishoudens meldde schade: barsten in muren, losgekomen voegen, gescheurde plafonds – schade die het woongenot aantast en de zorgen vergroot. Inwoners deden wat van hen verwacht werd: ze meldden hun schade bij de Commissie Mijnbouwschade.

Maar een snelle en duidelijke afhandeling bleef uit. In plaats daarvan ontvingen zij vuistdikke technische rapporten van soms honderden pagina’s – onbegrijpelijk voor veel bewoners, en vaak kostbaarder dan de uiteindelijke schadevergoeding. Geld dat beter besteed had kunnen worden aan het daadwerkelijk herstellen van een gevel of muur. Bovendien bevatten deze rapporten regelmatig conclusies die voor bewoners niet te volgen zijn. Zo wordt bijvoorbeeld met technische berekeningen vastgesteld dat slechts een deel van een scheur het gevolg is van de laatste beving. Gevolg is dat slechts een fractie van de reparatiekosten wordt vergoed. Zulke verdeelsleutels wekken eerder frustratie en wantrouwen dan vertrouwen.

Deze praktijk legt een fundamenteel probleem bloot. De schadeafhandeling buiten het effectgebied Groningerveld is niet gebaseerd op vertrouwen, maar op juridische kilheid. De parlementaire enquête over de gaswinning in Groningen liet er geen misverstand over bestaan: de schadeafhandeling moest milder, makkelijker en menselijker. In Groningen zijn inmiddels stappen gezet in die richting. Inwoners binnen het effectgebied van het Groningerveld hebben recht op vaste vergoedingen, herstel in natura en het voordeel van een bewijsvermoeden. Buiten dat gebied – in dorpen als Ekehaar – wordt schade alleen vergoed als exact kan worden aangetoond dat die het gevolg is van een bepaalde beving. Zelfs als er al decennialang gas of zout wordt gewonnen onder hun woningen.

Dat is rechtsongelijkheid. Het moet en kán anders. Ook buiten Groningen moeten regelingen komen die uitgaan van vertrouwen, een snelle afhandeling en eerlijke vergoedingen. Want een scheur in de muur doet overal evenveel pijn – of je nu in Drenthe, Friesland, Limburg of Noord-Groningen woont. Daarbij is het cruciaal dat de Commissie Mijnbouwschade écht onafhankelijk kan opereren. Alle invloed van mijnbouwbedrijven op het schadeproces moet worden uitgesloten.

Wij roepen het rijk op om de regels en praktijk aan te passen. Zodat de lessen uit Groningen niet blijven steken bij één regio, maar overal worden toegepast waar dat nodig is. En zodat schadeafhandeling voor álle inwoners van mijnbouwgebieden mild, makkelijk en menselijk is.

Anno Wietze Hiemstra is de burgemeester van de gemeente Aa en Hunze