Media-aandacht is een gegeven in mijn praktijk als advocaat in integriteitskwesties. Zeker in zaken waarin ik een organisatie met een publieke of maatschappelijke functie bijsta – of een ambtenaar die daar werkzaam is. De maatschappelijke rol van deze organisaties en hun medewerkers maakt dat vermoedens van integriteitsschendingen al snel nieuwswaarde krijgen.
Meezingen of eerst luisteren?
We moeten opnieuw investeren in zorgvuldigheid. In het serieus nemen van melders én in het waarborgen van rechtsbescherming voor beklaagden.
Het doelbewust inzetten van media om de beeldvorming te sturen is niet nieuw. Wie de ontwikkelingen rond voormalig Tweede Kamervoorzitter Khadija Arib de afgelopen weken heeft gevolgd, heeft van dichtbij kunnen zien hoe dit kan verlopen. Volgens reconstructies zou het lekken van vertrouwelijke informatie in deze zaak bewust zijn ingezet om te voorkomen dat Arib zelf als eerste naar buiten zou treden – en daarmee de toon zou zetten. Een poging om het narratief voor te zijn. Zulke strategieën komen vaker voor, al is het lastig ze hard te maken.
Ook in andere zaken wordt het risico op media-aandacht actief gebruikt. Een melder die aangeeft naar de pers te stappen als een organisatie niets met een melding doet. Een beklaagde die dreigt de media op te zoeken als zijn of haar naam in het geding komt. De mediadynamiek is daarmee geen bijzaak, maar een factor die het proces zelf beïnvloedt.
Ook voor journalisten is dit balanceren. Zeker wanneer slechts één kant van het verhaal beschikbaar is, of wanneer een tipgever bewust informatie lekt. Hoe voorkom je dat je als medium wordt bespeeld? Hoe breng je een verhaal dat nog geen verhaal mag zijn? De aflevering De grenzen van MeToo van Medialogica belicht deze worsteling. Hoe breng je een beschuldiging die zich afspeelt tussen twee mensen – zonder het hele verhaal te kennen?
De aanpak van integriteitskwesties vraagt om herbezinning
Voor organisaties is het een wankel evenwicht. Voor je het weet ben je niet meer bezig met de inhoud van de melding, maar met het bespelen van de buitenwereld: mediavragen beantwoorden, WOO-verzoeken afhandelen, de controle behouden. Is dit te voorkomen? Niet helemaal. Maar je kunt als organisatie wel degelijk regie nemen.
Dat begint bij het scherp uitzetten van de eigen koers – vanaf het eerste moment. Benoem een onafhankelijk, deskundig persoon of team, zonder belang bij de uitkomst. Beoordeel de melding zorgvuldig. Spreek melder en beklaagde (tenzij het onderzoeksbelang dat verhindert). En bepaal pas daarna de vervolgstappen. In het plan van aanpak dat volgt, hoort niet alleen een duidelijke vervolgstap, maar ook een tijdpad én een communicatieplan. Houd betrokkenen aangehaakt. Snelheid, transparantie en heldere communicatie zijn cruciaal – zoals ik eerder al schreef.
De aanpak van integriteitskwesties vraagt om herbezinning. We moeten opnieuw investeren in zorgvuldigheid. In het serieus nemen van melders én in het waarborgen van rechtsbescherming voor beklaagden. In processen die helder zijn, maar ook menselijk. En in communicatie die niet voor de bühne is – maar voor het bouwen aan vertrouwen.
Wie als eerste spreekt, zet de toon. Maar het is aan ons om te bepalen of we meezingen – of eerst luisteren.
Plaats als eerste een reactie
U moet ingelogd zijn om een reactie te kunnen plaatsen.