Gemeente gedroeg zich niet als goed werkgever

Signalen dat een afdelingshoofd een onveilige werkomgeving creëert, worden door de gemeente serieus genomen. Maar het verweer van deze ambtenaar zelf veel minder. Wie heeft zich nu verwijtbaar gedragen?

Zij biedt geen ruimte voor een afwijkende mening – dit ‘de mond snoeren’ ervaren collega’s als intimiderend. Zij zet collega’s voor schut, noemt ze incompetent en veranderingsschuw, en zegt dat in het bijzijn van anderen. Dergelijke denigrerende opmerkingen maakt zij ook in groepsbijeenkomsten. Over de organisatie waar zij werkte zegt ze: niets deugt, alles moet anders. Kritiek op anderen is altijd op de persoon gericht en nooit opbouwend.

Als de gemeentesecretaris van Pijnacker- Nootdorp signalen ontvangt dat medewerkers zich onveilig voelen bij Iris Veenakker*, afdelingshoofd bedrijfsvoering, wordt ze per direct vrijgesteld van werk. Een intern onderzoek levert een lijst met 23 signalen op – enkele staan hierboven vermeld. Externe onderzoekers stellen echter vast dat een deel van de meldingen over Veenakkers ongewenste omgangsvormen niet kan worden geverifieerd, andere worden als ‘licht’ beoordeeld.

Desondanks stelt de gemeente dat Veenakker een bepalende rol heeft gehad in de sfeer op de werkvloer. De gemeente ziet geen mogelijkheden om de verstoorde verhoudingen te herstellen en wil de arbeidsovereenkomst met Veenakker – die pas twee jaar in dienst is – ontbinden. Veenakker wordt verweten dat zij een ontkennende, beschuldigende en verwijtende houding aanneemt, waardoor een open gesprek over haar gedrag niet meer mogelijk is. Wat ook steekt: haar negatieve oordelen over de gemeente en collega’s en dat zij zich niet heeft ingespannen om interne samenwerkingsproblemen op te lossen.

Toch laat de kantonrechter hier weinig van heel. Dat Veenakker de signalen ontkende, kwam omdat de gemeentesecretaris niet concreet maakte waarop de meldingen precies zagen en van wie ze afkomstig waren. Het externe rapport pleitte Veenakker bovendien grotendeels vrij. Dat Veenakker een zakelijke en directe manier van communiceren en leidinggeven hanteert, is op zich niet verwijtbaar: zij overschreed daarbij geen grenzen. Dat ze negatief sprak over personen staat onvoldoende vast.

Wel is duidelijk dat Veenakker niet empathisch heeft gereageerd op de beschuldigingen, maar ook dat is niet verwijtbaar. Het was vooral de gemeente die fout zat. Actief zoeken naar medewerkers om hun verhaal over Veenakker te doen (terwijl er slechts vijf formele meldingen waren ontvangen) heeft veel weg van een fishing expedition.

Veenakker werd verweten dat ze niet functioneerde maar zij kreeg niet de kans dit te verbeteren. Als goed werkgever had de gemeente op meerdere momenten het initiatief kunnen nemen om tot duidelijke verbeterafspraken met Veenakker te komen over haar werkwijze, of had haar intensief moeten begeleiden. Daarentegen werd zij direct op non-actief gezet. Intussen is wel de arbeidsverhouding duurzaam verstoord. Omdat een vruchtbare samenwerking er niet meer in zit, mediation een gepasseerd station is en er geen passende functie beschikbaar is, wordt de arbeidsovereenkomst ontbonden.

Veenakker krijgt een transitievergoeding van 10.950 euro. Ze wil ook een billijke vergoeding: de gemeente heeft ernstig verwijtbaar gehandeld – door haar zo snel op non-actief te stellen, door geen coaching of mediation in te zetten toen het nog kon, en door niet te reageren op het weerwoord van Veenakker op de aantijgingen. Zij eist een vergoeding van 868.563 euro maar de kantonrechter maakt daar 85.000 euro van. De gemeente moet ook Veenakkers kosten van rechtsbijstand vergoeden, 21.910 euro, omdat deze zich niet als een goed werkgever heeft gedragen.

* De naam is gefingeerd.
ECLI:NL:RBDHA:2025:2101