Wekelijks zien we nieuwe verhalen in de media verschijnen van mensen die zich grensoverschrijdend zouden hebben gedragen. We buitelen over elkaar heen van verontwaardiging. Klaar om hierover onze mening te geven. Overigens vaak zonder echt te weten wat er speelt. Ik ben huiverig voor deze ontwikkeling. De nuance verdwijnt namelijk, met (ook) gevolgen voor de werkvloer.
Recht doen
Recht doen is geen simpele optelsom van schuld en boete. Het gaat om luisteren, serieus nemen, zorgvuldig handelen.
Melders komen met torenhoge verwachtingen en raken teleurgesteld in de uitkomst van een meldproces als daaraan niet tegemoet wordt gekomen. Beklaagden menen op voorhand dat er toch geen eerlijke uitkomst zal zijn en gaan vol in de ankers om zich maximaal te kunnen verdedigen. Werkgevers die, tussen paniek en ontkenning in, hun weg zoeken zonder helder protocol. In alle gevallen erodeert het vertrouwen in het meldproces.
In mijn praktijk zie ik al deze facetten terug. De grote vraag is dan: hoe kun je dan als werkgever nog recht doen aan alle belangen die er spelen?
Wat is recht doen? Het is geen simpele optelsom van schuld en boete. Het gaat om luisteren, serieus nemen, zorgvuldig handelen. Vanuit heldere kaders (een goed meldprotocol) én oprechte interesse. Met oog voor alle belangen die er spelen, in rust te midden van alle tumult. Dat is dus iets anders dan automatisch de kant kiezen van wie het hardste schreeuwt of als het eerste verhaal deelt. Uit een rapport van de Universiteit Utrecht blijkt dat een melding als succesvol wordt ervaren als er bijvoorbeeld snel en zorgvuldig gehandeld wordt en als er sprake is van een transparante en doorlopende informatievoorziening. Dat gaat dus om iets anders dan ‘gelijk krijgen’.
Als wij recht willen doen, moeten wij mensen blijven zien
Onlangs mocht ik spreken op de bijeenkomst ‘Verzoening als kracht. Sociale veiligheid & barmhartigheid’. De stelling waarop ik mocht reageren was: De juridisering van sociale veiligheid: kans of belemmering. Ik ben van mening dat het een kans is op het moment dat het je als werkgever dwingt een helder meldproces te hebben. Het is echter een belemmering op het moment dat het alleen nog maar over het proces gaat en niet meer over de mensen die betrokken zijn bij dat proces.
Ik ben mij ervan bewust dat dit iets vraagt van alle betrokkenen en ik geloof dat wij als professionals hierin een rol moeten spelen. Niet meteen een non-actiefstelling en een onderzoek gelasten, maar zien wat de organisatie en betrokkenen nodig hebben. Niet meteen met een gestrekt been er in, wél duidelijk en met oog voor de andere kant. Als professional heb je een keuze en daarin kun je je cliënt begeleiden.
De documentaire Vergeven of Vergelden raakt precies aan deze essentie. Wikke Monster en Klaartje Freeke pleiten ervoor menselijkheid centraal te zetten in het – in dit geval - (straf)rechtssysteem. In plaats van een strikte focus op de wet en bestraffing, benadrukken zij het belang van een persoonlijke en duurzame aanpak. Het belang van verzoening boven wraak.
Als wij recht willen doen, moeten wij mensen blijven zien. Vanaf het eerste moment. Noem het naïef. Soms verandert echter één element de som der delen. Ook in een situatie van grensoverschrijdend gedrag.
Plaats als eerste een reactie
U moet ingelogd zijn om een reactie te kunnen plaatsen.