Gemeenten gaven in 2024 fors meer uit dan een jaar eerder, maar zagen hun inkomsten nog sneller stijgen. Daardoor kwamen ze het jaar uit met een positief exploitatiesaldo en nam het gezamenlijke eigen vermogen opnieuw toe. Dat blijkt uit nieuwe cijfers van het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS).
De totale gemeentelijke kosten liepen op tot 80,9 miljard euro, bijna 8 procent meer dan in 2023. Vooral de zorg en de snel oplopende lasten voor grondexploitatie duwden de uitgaven omhoog. Tegelijkertijd stegen de baten naar 82,9 miljard euro, goed voor een toename van ruim 6 miljard euro.
Gemeenten gaven fors meer uit in 2024
Gemeenten gaven in 2024 fors meer uit, maar door hogere inkomsten steeg hun eigen vermogen, meldt het Centraal Bureau voor de Statistiek.
Sociaal domein
Gemeenten blijven het grootste deel van hun budget besteden aan het sociaal domein. De kosten binnen het brede sociale domein liepen met 2,3 miljard euro op. De hoogste uitgaven zitten vooral bij jeugdzorg, de Wmo en de opvang van vluchtelingen. Hoewel sociale werkplaatsen, participatie en inkomensregelingen ook een groot deel van de begroting beslaan, namen de uitgaven daar licht af doordat de energietoeslag in 2024 verviel.
Investeren in woongebieden
De grote stijgers wat betreft de kosten liggen niet in het sociaal domein. De uitgaven aan volkshuisvesting, ruimtelijke ordening en stedelijke vernieuwing namen bijna 20 procent toe. De vier grote steden Amsterdam, Rotterdam en Utrecht boekten samen ruim 1,1 miljard euro aan lasten voor grondexploitatie, bijna het dubbele van het jaar ervoor. Dat komt onder meer door intensieve investeringen in nieuwe woongebieden.
Aan de inkomstenkant trekken vooral het gemeentefonds en de heffingen de cijfers omhoog. Gemeenten ontvingen 44,1 miljard euro uit het gemeentefonds, 2,8 miljard meer dan in 2023. Behalve compensatie voor loon- en prijsstijgingen kregen ze extra middelen om de oplopende kosten in de jeugdzorg te dekken. Daar stond het verdwijnen van het budget voor de energietoeslag tegenover.
Meer paspoorten
De heffingsopbrengsten stegen met 1 miljard euro naar 13,8 miljard euro. Vrijwel alle lokale belastingen brachten meer op. Vooral de opbrengsten uit paspoorten, rijbewijzen en huwelijksleges vielen hoger uit. Gemeenten verstrekten vorig jaar veel meer reisdocumenten doordat in 2014 de geldigheidsduur werd verlengd naar tien jaar, waardoor opnieuw een grote vernieuwingsgolf ontstond. De bouwleges vormden de uitzondering. Die daalden, mede door de invoering van de Omgevingswet die in 2023 een piek aan vergunningsaanvragen veroorzaakte.
Ook de overige baten namen toe, onder meer door hogere opbrengsten uit bijstandsgelden, klimaat- en energiemiddelen, rentebaten, grondverkopen en een superdividend van een energiemaatschappij voor enkele gemeenten in het zuidwesten. Het gezamenlijke eigen vermogen van gemeenten kwam eind 2024 uit op 43,3 miljard euro, een toename van 2 miljard euro in een jaar.
Reacties: 1
U moet ingelogd zijn om een reactie te kunnen plaatsen.
De Gemeentelijke overschotten hebben voornamelijk te maken met tussentijdse -veelal niet meer verwachte en daardoor niet begrote inkomsten- financiële middelen van het Rijk en forse stijgingen van de Gemeentelijke belastingen vanaf 2023.