Gemeenten presenteren elke twee jaar een Stand van de Uitvoering. Vergeleken met 2023 blijkt er niet veel vooruitgang geboekt en dat doet het vertrouwen van de burger in de overheid geen goed. De hoofdschuldige? Den Haag. ‘Gemeenten kunnen niet werken aan structurele oplossingen, zolang de randvoorwaarden vanuit het rijk niet op orde zijn.’
Tegenvallende uitvoering taken gemeente komt … door het rijk
‘Zorg dat we ons werk kunnen doen’, is in de Stand van de Uitvoering Gemeenten 2025 de boodschap van gemeenten aan het rijk.
Knelpunten
De oorzaak van de niet beter wordende uitvoering van gemeentelijke taken ligt volgens de nieuwe Stand van de Uitvoering Gemeenten 2025 niet in de uitvoeringspraktijk zelf, maar in een systeem dat tekortschiet in voorspelbaarheid, duidelijkheid en samenhang. Gemeenten stellen helaas te moeten constateren nog steeds tegen de in 2023 al genoemde knelpunten aan lopen: door het ontbreken van consistent beleid en voldoende financiële middelen uit Den Haag worden ze onvoldoende in staat gesteld om richting hun inwoners een betrouwbare overheid te zijn. De randvoorwaarden om betrouwbaar te kunnen handelen ontbreken. ‘Zorg dat we ons werk kunnen doen’, is in de nieuwe Stand hun boodschap aan het rijk.
Voorzieningenniveau
De oproep aan het rijk is om richting en duidelijkheid te geven in de grote maatschappelijke opgaven als netcongestie, stikstof en woningbouw. Zo jaagt een vol stroomnet bedrijven de regio uit. ‘Terwijl een gezond ondernemersklimaat bijdraagt aan werkgelegenheid en daarmee bestaanszekerheid. Opgaven kun je niet geïsoleerd van elkaar bekijken; het voorzieningenniveau in een gemeente staat op het spel’, aldus burgemeester Roel Wever van Heerlen en voorzitter van het College voor Dienstverleningszaken van de Vereniging van Nederlandse Gemeenten.
Scheve gezichten
Samenhang is er ook tussen de impasse rond stikstof en de stagnerende bouw van nieuwe woningen. Jonge mensen voelen zich in de pauzestand staan, omdat ze het ouderlijk nest niet kunnen verlaten en statushouders moeten langer dan gewenst in asielzoekerscentra verblijven. ‘En als zij dan een schaarse woning toebedeeld krijgen, levert dit scheve gezichten op in de lokale gemeenschap’, aldus Wever.
Systeemproblemen
Gemeenten hebben volgens hem last van die structurele systeemproblemen. ‘Zolang de randvoorwaarden vanuit het rijk niet op orde zijn, kunnen we lokaal niet inspelen op behoeften. Ook al doen we ons best, het lukt niet om gemaakte beloftes waar te maken’, stelt hij. ‘De uitvoerbaarheid staat onder druk, de rek is eruit. Wat niet uitvoerbaar is, is ook niet bestuurbaar.’
Gemeentefonds
Wat evenmin helpt is de versplinterde bekostiging van taken waarvoor gemeenten aan de lat staan. Ondanks het schrappen van de opschalingskorting en extra geld voor jeugdzorg, blijft volgens de Stand de structurele financiering achter bij het groeiende takenpakket. Meerjarige begrotingen zijn zelden houdbaar en samenhangend beleid wordt bemoeilijkt door verkokerde en tijdelijke financieringsstromen zoals specifieke uitkeringen. Gepleit wordt voor een transparant en evenwichtig gemeentefonds, meer beleidsvrijheid en heldere afspraken over taken en risico’s.
Plaats als eerste een reactie
U moet ingelogd zijn om een reactie te kunnen plaatsen.