Beheer afvalwater kan veel goedkoper

De vereniging van nederlandse Gemeenten (VNG) en de Unie van Waterschappen (UvW) kondigden deze week aan intensiever te gaan samenwerken. door werkzaamheden en investeringen beter op elkaar af te stemmen, kan vanaf 2020 tot 380 miljoen euro jaarlijks worden bespaard. Gemeenten en waterschappen zijn door hun taken op het gebied van riolering en afvalwaterzuivering volgens beide koepelorganisaties ‘de laatste jaren steeds meer een natuurlijke en gelijkwaardige partner van elkaar’ geworden: ‘Zij vullen elkaar qua taken en verantwoordelijkheden aan.’

 

Volgens VNG en UvW kan de taak van de provincies beperkt blijven tot ‘bestuurlijk en financieel toezicht’. Beide organisaties gaan hun ideeën in de komende maanden verder uitwerken. Het is de bedoeling dat hun voorstellen bij de komende kabinetsformatie worden ingebracht. de samenwerking vloeit voort uit het rapport Doelmatig beheer waterketen, dat dinsdag aan demissionair minister Huizinga (VROM, ChristenUnie) werd overhandigd. Dit rapport kwam tot stand op verzoek van het kabinet en in opdracht van het Waterketen Overleg, waarin rijk, VNG, UvW, het Inter Provinciaal Overleg en de vereniging van waterbedrijven Vewin zitting hebben.

 

De waterschappen staan al geruime tijd onder zware druk. De UvW stelde eerder voor het aantal waterschappen terug te brengen van 26 naar ongeveer twaalf. Huizinga zei op een partijbijeenkomst dat vier of vijf waterschappen volgens haar ook voldoende zouden zijn. Tegelijkertijd gaan stemmen op om de waterschappen helemaal op te heffen, of onder te brengen bij de provincies. Het rapport Doelmatig beheer waterketen gaat aan deze discussie voorbij.

 

‘Met de bestuurlijk-organisatorische kant hebben wij ons niet beziggehouden’, zegt voorzitter Maarten Gast van de commissie die het rapport heeft voorbereid en geschreven. ‘Wij hebben uitsluitend feitenmateriaal verzameld. Het werk moet immers toch gebeuren: het afvalwater moet worden gezuiverd, en het drinkwater moet uit de kraan komen.’

 

Aals het gaat om kostenbesparingen zijn schaalvergrotingen en benchmarks volgens Gast onontkoombaar. regionale rioleringsbedrijven, (afval)waterketenbedrijven, samenwerking tussen gemeenten of constructies met een centrumgemeente worden als mogelijkheden genoemd. De drinkwatersector kan volgens de onderzoekscommissie als lichtend voorbeeld dienen. door schaalvergroting en ‘interne efficiencyverbetering op basis van benchmarking’ was drinkwater in 2009 voor een gemiddeld gezin 18 procent goedkoper dan in 1998. de rioolheffing en de zuiverings- of verontreinigsheffing stegen in diezelfde periode met 13, respectievelijk 6 procent.

 

Onderzoeksleider Maarten Gast: ‘We hebben ons natuurlijk afgevraagd of je de ervaringen met het drinkwater zomaar mag overplaatsen naar de zuivering en de riolering. in veel opzichten gaat het immers om onvergelijkbare taken. Maar als het gaat om het management, en om de wijze waarop je ermee omgaat, is er geen essentieel verschil.’ Gast benadrukt dat samenwerkingsverbanden regionaal moeten worden gesmeed. ‘Het ene gebied zit anders in elkaar dan het andere. Waterbeheer is altijd regionaal maatwerk.’

 

Hij is verheugd over de aankondiging dat VNG en UvW gaan samenwerken. volgens hem ligt dit ook voor de hand: ‘Het water uit de gemeentelijke riolering gaat naar de zuivering of naar de sloot van het waterschap. De logica van samenwerking zit hem in het systeem.’

 

Zonder IPO-logo

 

Het Inter Provinciaal Overleg (IPO) werkte mee aan het onderzoek naar het waterbeheer, maar het logo van de organisatie ontbreekt op het eindrapport. Volgens IPO-woordvoerster Sandra Binken heeft dit niets te maken met recente voorstellen om de waterschappen onder te brengen bij de provincies. Onder andere de ambtelijke bezuinigingswerkgroep Openbaar Bestuur oppert dit. Binken bestrijdt dat het IPO de handen in deze discussie wil vrijhouden en daarom formele goedkeuring aan het rapport heeft onthouden: ‘Ik kan niet bevestigen dat die relatie er ligt. Bij dit rapport hebben we gebruik van ons logo niet toegestaan op grond van bestaande communicatieafspraken.’

 

Samenwerking verkiezingen

 

De UvW en de VNG overwegen samenwerking bij de organisatie van de waterschapsverkiezingen. Volgens UvW-woordvoerder Hanneke Heeres kunnen de gesprekken er toe leiden dat gemeenteraads- en waterschapsverkiezingen op dezelfde dag worden gehouden. Heeres benadrukt dat de gesprekken nog een ‘heel vrijblijvend en verkennend’ karakter dragen. Een van de praktische problemen is dat de verkiezingen voor waterschappen in 2012 weer op de rol staan, en die voor gemeenten pas weer in 2014.