Ambtenaren zijn méér dan werknemers: zij dragen in hun werk verantwoordelijkheid voor de democratische rechtsstaat. Maar ambtenaren lopen de afgelopen jaren tegen grenzen aan. Zij weten niet altijd hoe zij moeten handelen, bijvoorbeeld als zij willen demonstreren. De ‘Routewijzer rechtspositie rijksambtenaren’ van A+O fonds Rijk en Stichting Beroepseer biedt hen daarom een integraal overzicht van de rechtspositie van rijksambtenaren.
‘Geef ambtenaar meer invloed op beroepsethiek’
De ‘Routewijzer rechtspositie rijksambtenaren’ van A+O fonds Rijk en Stichting Beroepseer toont wat ambtenaren wel en niet mogen en moeten.
Rechtspositie rijksambtenaren
Wat mogen en moeten ambtenaren wel en wat mogen en moeten ambtenaren niet volgens de regels? Daar komt de routewijzer, geschreven door jurist en sociaal wetenschapper Caroline Raat en directeur van Stichting Beroepseer Thijs Jansen, eigenlijk op neer. De publicatie is een vervolg op het eerder verschenen paper ‘Op weg naar structurele borging van ambtelijk vakmanschap in de democratische rechtsstaat’. Waar dat paper de grondslagen en inhoud van ambtelijk vakmanschap beschrijft, biedt de routewijzer een integraal overzicht van de rechtspositie van rijksambtenaren.
Steviger verankeren
De routewijzer zet niet alleen de plichten en verboden, rechten en (rechts)middelen systematisch op een rij, maar bevat ook aanbevelingen om de rechtsstatelijke rechten en plichten steviger te verankeren. Daarbij nemen de auteurs Nieuw-Zeeland als voorbeeld. Daar is een Public Service Act met een zelfstandige werkgeversfunctie en borging van het recht op onafhankelijke advisering. Raat en Jansen schrijven onder meer dat (inter)nationale ontwikkelingen laten zien dat ambtenaren hard nodig zijn om onrechtmatige beslissingen van democratisch gelegitimeerde bestuurders, en soms ook van te loyale topambtenaren, te kunnen keren. ‘Of dat nu gaat om corruptie, schending van mensenrechten of een nieuw toeslagenschandaal.’
Invloed op beroepsethiek
Volgens hen past het in deze tijd niet dat degenen die bij uitstek ervaring en kundigheid hebben op hun eigen vak als rechtsstatelijk ambtenaar niets te vertellen zouden hebben over beginselen en regels die hen daarin moeten leiden. Zij pleiten ervoor ambtenaren meer invloed te geven op hun beroepsethiek. Het traject via cao-onderhandelingen en instemmingsrecht van ondernemingsraden op een regeling zoals de Gedragscode Integriteit Rijk (GIR) is een goed begin. ‘Ons lijkt het echter dat vertegenwoordigers van werknemers in een zo vroeg mogelijk stadium geconsulteerd moeten worden en actief en periodiek betrokken moeten worden bij het ontwerpproces.’
Plaats als eerste een reactie
U moet ingelogd zijn om een reactie te kunnen plaatsen.