Maak afspraken over ondersteuning bij integriteitsschending

Gemeenten zouden vóór een integriteitsonderzoek start afspraken moeten maken over ondersteuning en die schriftelijk vastleggen. Dat adviseert het ministerie van BZK. Nu hebben politieke ambtsdragers die met (vermoedens van) integriteitsschendingen worden geconfronteerd, geen formeel recht op ondersteuning vanuit de gemeente. Het ministerie erkent dat passende ondersteuning voor alle betrokkenen wel wenselijk is.

Integer bestuur

Het advies staat in een nieuwe circulaire van het ministerie, waarin erop wordt gewezen dat goed bestuur een integer bestuur is. Daarmee is integriteit en het zorgvuldig behandelen van meldingen over (vermeende) integriteitsschendingen niet alleen een verantwoordelijkheid van de individuele politieke ambtsdrager, ‘maar een gezamenlijk belang, dat de hele organisatie en het hele bestuur in al zijn geledingen aangaat’.

Geen aanspraak

Het ministerie gaf eerder al een handreiking voor de omgang met vermoedens van integriteitsschendingen uit om decentrale overheden handvatten te bieden. Maar de vraag is of een politieke ambtsdrager op grond van het rechtspositiebesluit aanspraak kan maken op ondersteuning van het overheidsorgaan bij (een vermoeden van) niet-integer gedrag. De conclusie is dat die aanspraak er nu niet is. Toch moet er wel recht worden gedaan aan de positie van de verschillende betrokkenen, staat ook in de handreiking, en daar hoort dus passende ondersteuning vanuit de organisatie voor hen bij. De betrokkenen kunnen zich hiervoor wenden tot de burgemeester. Maar afspraken hierover kunnen het beste worden gemaakt alvorens het integriteitsonderzoek start en dus ook schriftelijk worden vastgelegd.

Vergoeding lidmaatschapsgeld

In dezelfde circulaire geeft het ministerie ook meer duidelijkheid over hoe het begrip ‘beroepsvereniging’ moet worden uitgelegd voor decentrale politieke ambtsdragers vanwege de vergoeding van de lidmaatschapsgelden. Sinds 2019 is wettelijk vastgelegd dat gemeenten contributie alleen mogen vergoeden voor beroepsverenigingen die: voor alle ambtsdragers toegankelijk zijn, landelijk georganiseerd zijn en in hun statuten deskundigheidsbevordering en/of belangenbehartiging als doel hebben. De circulaire bevestigt dat het college van B&W over de vergoeding beslist, maar geeft een extra toelichting op hoe colleges dit afwegingskader in de praktijk moeten toepassen. Dit naar aanleiding van een rechterlijke uitspraak dat de eerdere motivering ontoereikend was.

Ambtsdragers met beperking

Tot slot wijst de circulaire nog op het nieuw gelanceerde Diversiteitsplein: een online platform voor (kandidaat-)politieke ambtsdragers met een beperking. Het ministerie van BZK wil stimuleren dat iedereen die gemotiveerd is, kan deelnemen aan politiek en bestuur en dat breed bekend is dat ondersteuning beschikbaar is. Op het interactieve platform is informatie te vinden over de voorzieningen voor politieke ambtsdragers met een beperking. Het gaat bijvoorbeeld om een specifieke reiskostenvergoeding, de optie van een persoonlijke ondersteuner of hoe verrekening plaatsvindt met een uitkering.