Oekraïense hulporganisatie heeft last van gemeentelijke bureaucratie

De stichting Netherlands for Ukraine haalt gewonde oorlogsslachtoffers uit Oekraïne naar Nederland voor medische behandeling, maar loopt daarbij tegen de gemeentelijke bureaucratie aan. Het regelen van een burgerservicenummer voor de Oekraïense patiënten is erg ingewikkeld, vertelt Kseniya Negrutsa, mede-oprichter van de hulporganisatie.

In brand

De Oekraïense Kseniya Negrutsa, uit de zuidelijke havenstad Odessa, was toevalligerwijs in Nederland op het moment dat de oorlog in haar thuisland uitbrak. ‘Ik runde een digitaal marketingbedrijf’, vertelt Negrutsa, ‘maar het is moeilijk om je bezig te houden met merkidentiteiten als je land in brand staat.’ Dus besloot ze om samen met haar Nederlandse man Bas Godska, die ook Oekraïense roots heeft, om een hulporganisatie op te zetten voor Oekraïners, opererend vanuit Nederland.

Medische behandeling

De ‘Netherlands for Ukraine Foundation’ was geboren. Inmiddels heeft de stichting bijna een miljoen euro aan donaties opgehaald. Er zijn bijna duizend Oekraïense vluchtelingen en 78 huisdieren ondergebracht bij Nederlandse gezinnen. Ook zijn 45 Oekraïners voor een medische behandeling naar Nederland gebracht. En dat gaat niet altijd even soepel.

Ingewikkeld

‘Eerst regelen we met de Oekraïense overheid dat de patiënt mag vertrekken met ons medisch transport, en dat een Nederlands ziekenhuis de patiënt kan opnemen’, vertelt Negrutsa. Vaak kan de behandeling in het ziekenhuis meteen beginnen, maar daarna wordt het ingewikkeld. Want om naar een rehabilitatiecentrum te gaan, een ziektekostenverzekering af te sluiten of leefgeld aan te vragen, hebben de patiënten een burgerservicenummer (BSN) nodig.

Balie

Om een BSN te krijgen, moeten de patiënten worden ingeschreven bij een gemeente. Maar de registratie bij de gemeente is een lastig proces, merkt Negrutsa. Dat komt omdat gemeenten eisen dat de patiënt persoonlijk naar de balie van het gemeentehuis komt. ‘Maar sommige van deze mensen zijn verlamd, of hebben een geamputeerd been. Dus ze kunnen niet naar het gemeentehuis komen.’

Smeken

De vrijwilligers van Netherlands for Ukraine proberen in dat geval de gemeente ervan te overtuigen om het anders te regelen. Ze stellen drie alternatieven voor: de patiënt videobelt met de gemeente, er komt een ambtenaar naar het ziekenhuis, of een vertegenwoordiger van de patiënt gaat naar het gemeentehuis. ‘We zijn tientallen uren kwijt aan bellen en smeken bij de gemeente’, aldus Negrutsa. ‘Het kan wel anderhalve maand duren voordat we een gemeente hebben overtuigd om één van die methoden te accepteren.’

Woonplek

Een ander probleem is dat de gemeente soms lang doet over de inschrijving. Negrutsa: ‘Soms zegt de gemeente: we kunnen deze patiënt over twee maanden inschrijven. Maar voor deze mensen is twee maanden te lang.’ Een derde knelpunt: gemeenten willen vaak geen BSN afgeven omdat de Oekraïner in kwestie geen woonplek in de gemeente heeft. ‘Maar deze patiënten hebben helemaal geen woonplek nodig’, legt Negrutsa uit, ‘want de meesten gaan na de behandeling weer terug naar Oekraïne.’

Catch-22

Eén van de gemeenten waarmee stichting Netherlands for Ukraine samenwerkt, is Utrecht. Volgens de gemeente is het mogelijk om een inschrijving op afstand van het gemeentehuis te regelen, maar is het knelpunt vooral dat de Oekraïense patiënten geen verblijfadres hebben. Zonder verblijfadres mag de gemeente namelijk geen BSN afgeven – en het ziekenhuis geldt niet als verblijfadres. De patiënten kunnen echter het ziekenhuis niet verlaten zolang ze nog geen BSN hebben. Dat leidt dus tot een catch-22 situatie, legt een woordvoerder van de gemeente uit. ‘Geen BSN omdat er geen verblijfadres is en geen verblijfadres omdat er geen BSN is.’ Toch zijn er oplossingen mogelijk, zegt de gemeente. Zo zijn er in bepaalde gevallen ‘afspraken gemaakt met het ziekenhuis om op locatie langs te komen voor de inschrijving, zodra bekend is wat het verblijfadres in Utrecht gaat worden’.

Efficiënter

Negrutsa benadrukt dat ze erg dankbaar is voor de hulp van de gemeenten waarmee ze werkt. ‘Ik neem het mensen bij de gemeente niet kwalijk: ze zijn erg vriendelijk en ze willen helpen. Ik zou het alleen efficiënter willen maken, voor ons allemaal.’