Het kabinet is voornemens de jeugdhulpplicht voor gemeenten scherper af te bakenen, zodat individuele jeugdhulp alleen wordt ingezet als dat echt noodzakelijk is. Maar volgens FNV-bestuurder Maaike van der Aar is het plan ‘een vorm van symptoombestrijding’. ‘Het gaat om kostenbesparing, niet om het aanpakken van de werkelijke oorzaak van de stijgende zorgvraag.’
FNV hekelt plan afbakening jeugdhulp: ‘Symptoombestrijding’
Wat de vakbond betreft moet het wetsvoorstel er dan ook niet komen
Het kabinet is voornemens de jeugdhulpplicht voor gemeenten scherper af te bakenen, zodat individuele jeugdhulp alleen wordt ingezet als dat echt noodzakelijk is. Niet alle problemen van jeugdigen of ouders vragen om jeugdzorg, is de gedachte. Daarbij wil de regering dat het lokaal duidelijker is wat minimaal door gemeenten aan voorzieningen beschikbaar moet zijn. Het wetsvoorstel over de reikwijdte zal naar verwachting rond de zomer in internetconsultatie gaan.
In deze serie gaat Binnenlands Bestuur dieper in op deze reikwijdte. In elke aflevering staat één expert centraal, aan wie de vraag wordt voorgelegd: wat moet er wél en wat moet er juist níet worden geregeld in dit wetsvoorstel? In deel twee: Maaike van der Aar, landelijk bestuurder bij FNV Jeugdzorg.
Kritisch
Van der Aar behartigt al ruim zeventien jaar de belangen van jeugdzorgmedewerkers. Ze is kritisch op de Hervormingsagenda Jeugd en ook op dit specifieke onderdeel daarvan. Van der Aar vraagt zich af waarom er eigenlijk een wet moet komen die de jeugdhulpplicht scherper afbakent.
Kostenbesparing
‘Het is een vorm van symptoombestrijding’, stelt de vakbondsbestuurder. ‘Het voorstel is namelijk een reactie op de groeiende vraag naar jeugdhulp. Ook wij vinden het veel te veel dat één op de zeven jongeren jeugdzorg ontvangt. Maar hoe komt dat? Op die vraag weten we eigenlijk het antwoord niet. Er wordt vaak gewezen op jarenlange bezuinigingen op welzijn en de publieke sector, maar zekerheid is er niet. Wat we wél weten: meer kinderen en gezinnen doen een beroep op jeugdhulp, en dat brengt hoge kosten met zich mee. Dat is het vertrekpunt voor dit wetsvoorstel. Het gaat om kostenbesparing, niet om het aanpakken van de werkelijke oorzaak van de stijgende zorgvraag.’
Programma-minister
Volgens Van der Aar is het fundament van het voorstel te vaag. ‘Het kabinet wil dat jeugdhulp er alleen is voor wie het echt nodig heeft. Maar wie bepaalt dat? Wie zijn die mensen? Waarom hebben ze hulp nodig? Die vragen blijven onbeantwoord. Er ontbreekt een landelijke visie op jeugd en gezin. Eigenlijk zou er weer een programma-minister voor Jeugd en Gezin moeten komen.’
Verantwoordelijkheid gemeenten
Wat de FNV-bestuurder betreft moet het wetsvoorstel er dan ook niet komen: ‘Er moet helderheid zijn over wat jeugdzorg is, zeker. Maar ook nu kunnen gemeenten al grenzen stellen. Bij de inkoop kunnen ze voorwaarden stellen: dat aanbieders de cao naleven, geen winst maken, afspraken maken met scholen en andere partijen voor een samenhangend zorglandschap. Dat is allemaal al mogelijk. Het probleem is niet dat de wet ontbreekt, maar dat gemeenten hun verantwoordelijkheid soms onvoldoende nemen. Daar helpt deze wet niet bij. Het verplicht stellen is geen antwoord op de vraag waarom gemeenten dat nu niet doen.’
Inhuren
Wat als de wet er toch komt, en Van der Aar mag meebeslissen? Dan zou ze ervoor zorgen dat jeugdzorgprofessionals en gezinnen meer zeggenschap krijgen over de inhoud. ‘Nu bepalen gemeenten hoe de zorg wordt ingericht. Maar zij kunnen niet bepalen wie welke hulp nodig heeft, daar zijn professionals voor. Je huurt ze niet voor niets in.’
Zeer gevoelig
Toch ziet Van der Aar in regionale en lokale media regelmatig wethouders zeggen wat voor jeugdzorg hun gezinnen en jonge inwoners nodig hebben. ‘Maar hoe weten zij dat? Ze kunnen niet zonder vakkennis en op afstand bepalen wat nodig is. Bovendien durft geen wethouder te zeggen: dit kind krijgt geen hulp, ook al vraagt het daar wel om. Politiek ligt dat zeer gevoelig.’
Personeelstekort
Daarom zegt de vakbondsbestuurder: de inhoud en triage moeten bij professionals liggen. Van der Aar vindt wel dat gemeenten kaders mogen stellen, bijvoorbeeld via de inkoop van zorg. ‘Het rijk kan gemeenten verplichten een minimumniveau aan hulp te bieden, maar het moet zich verder niet bemoeien met de uitvoering. Als je de autonomie van professionals nog verder beperkt, jaag je ze weg. En dat terwijl er al een groot personeelstekort is in de jeugdzorg.’
Reacties: 1
U moet ingelogd zijn om een reactie te kunnen plaatsen.
Hoe je het ook wendt of keert er zal iets moeten gebeuren aan beperking van de huidige instroom in de Jeugdzorg. Reeds jarenlang neemt deze instroom en de jaarlijks daarmee verband houdende extra budgetten schrikbarend toe en zorgen tekorten aan personeel voor overbelasting.
Toekomstige accenten -ook financieel- zullen vooral blijvend moeten worden gelegd op de specialistische jeugdhulp. Voor de overige vormen van jeugdhulp zal de verantwoordelijkheid meer moeten worden verlegd naar de ouders. De ouders zijn immers primair verantwoordelijk voor de opvoeding c.a. van hun kinderen. De taak van de Overheid voor dit onderdeel van het jeugdbeleid zal vanwege de volledig uit de hand lopende kosten steeds meer worden verlegd naar ombuigingen in de richting van de particuliere sector. Inherent daaraan behoeft de huidige wetgeving de nodige aanpassing.