Gemeenten hebben samen 74.500 opvangplekken voor asielzoekers gevonden. Dat is driekwart van de 101.500 plekken die oud-asielminister Marjolein Faber (PVV) van ze had gevraagd op grond van de spreidingswet. De termijn is dinsdag verlopen.
COA: niet genoeg opvangplekken gevonden voor spreidingswet
Toch zegt het opvangorgaan ‘met meer gemeenten dan ooit’ te werken

‘Betere spreiding’
Volgens het Centraal Orgaan opvang asielzoekers (COA) voldoet bijna driekwart van de 342 gemeenten ‘geheel of deels’ aan de opgave. Daardoor is er ‘een betere spreiding van opvanglocaties’, vindt de organisatie. Die zegt ook ‘met meer gemeenten dan ooit’ aan opvang te werken.
Toegenomen
Hoewel het vastgestelde aantal plaatsen niet is gehaald, zegt het opvangorgaan dat de spreidingswet ‘onmiskenbaar beweging heeft gebracht in de asielopvang’. Vooral in Zuid-Holland, Noord-Holland en Limburg zou het aantal opvangplekken flink zijn toegenomen.
‘Geef de spreidingswet de tijd’
Veel plekken voor asielzoekers zijn nu nog op noodopvanglocaties. Die zijn sneller beschikbaar dan reguliere asielzoekerscentra, maar ze zijn ook duurder. Bovendien is noodopvang tijdelijk, wat betekent dat asielzoekers vaker moeten verhuizen en minder begeleiding kunnen krijgen. COA-voorzitter Milo Schoenmaker noemt ze een tussenoplossing. Hij zegt dat reguliere asielopvang tijd kost en roept de politiek daarom op: ‘geef de spreidingswet de tijd om zijn werk te doen.’ Hij vraagt ook om voldoende geld.
Ongebruikte plekken
Volgens het COA zijn er momenteel 120 locaties voor de langere termijn in voorbereiding, waar 27.000 asielzoekers kunnen worden opgevangen. Schoenmaker oppert om ongebruikte plekken voor asielzoekers te gebruiken voor andere mensen in Nederland die op zoek zijn naar een woning.
Obstakels
Dat gemeenten tienduizenden plekken voor asielzoekers hebben gevonden voor de spreidingswet is ‘een hele prestatie gezien alle obstakels die door het kabinet zijn opgeworpen, het is heel knap waar we staan’. Dat zegt burgemeester Mark Boumans van Doetinchem. Hij is voorzitter van een commissie die zich voor de Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG) bezighoudt met de opvang van asielzoekers.
Solidariteit
Boumans is ervan overtuigd dat het aantal hoger zou zijn geweest met steun van het inmiddels gevallen kabinet. ‘Toen de spreidingswet werd aangenomen, was er nagenoeg 100 procent steun onder gemeenten. Solidariteit was belangrijk: niemand duikt weg, we doen allemaal iets. Maar toen ging het nieuwe kabinet in het openbaar schuiven.’
‘Grimmige acties’
Daardoor brokkelde in de samenleving de steun voor asielopvang af, zag Boumans. ‘Mensen snappen het niet meer. Gemeenten werken aan opvang terwijl de Rijksoverheid zegt dat het niet nodig is. De eerste publieke afkeer ontstond, soms met grimmige acties. De laatste maanden was er een domino-effect en kwamen gemeenten terug op plannen voor asielopvang.’
Dure noodopvang
De burgemeester benadrukt dat de VNG ‘geen vakbond voor vluchtelingen is. Je moet problemen niet wegpoetsen. Maar de mensen die er zijn, moeten goed worden opgevangen.’ Dat is volgens Boumans beter voor iedereen. ‘Goede opvang helpt bij integreren, werk vinden, de taal leren en meedoen, want veel asielzoekers mogen blijven. Maar er is ook minder overlast en criminaliteit voor mensen die hier al generaties wonen.’ Bovendien is noodopvang duurder, zo’n plek kost zeven keer zoveel als een reguliere plek in een asielzoekerscentrum, zegt Boumans.
Tomaten
VVD’er Boumans richt zijn pijlen vooral op Faber. Zij heeft volgens hem ‘weinig tot geen werk’ gemaakt van het vinden van opvangplekken. ‘Niets is gemakkelijker dan weglopen, zoals zij consequent deed. Zij liet gebeuren dat lokale bestuurders werden uitgescholden en met tomaten werden bekogeld.’
Demonstreren
Dat Fabers partijleider Geert Wilders dinsdag in Helmond wil demonstreren tegen een asielzoekerscentrum, valt bij Boumans verkeerd. ‘Dat is schandalig. Het ondermijnt een lokaal bestuur. Hoe verwacht je dat gemeenten een wettelijke taak uitvoeren als de chef van de grootste landelijke beweging dit doet?’ Hij roept de nieuwe asielminister Mona Keijzer (BBB) daarom op ‘achter en naast’ gemeenten te staan.
Behoud
Ook meerdere commissarissen van de Koning pleiten opnieuw voor het behoud van de spreidingswet. ‘De beoogde verdeling van asielzoekers over het hele land komt voorzichtig tot stand’, zegt Andries Heidema (ChristenUnie), commissaris van de Koning in Overijssel. ‘De spreidingswet is daarin een belangrijk instrument en ik pleit ervoor om die te blijven uitvoeren, totdat er voldoende capaciteit voor asielopvang is gerealiseerd.’ Zijn Utrechtse collega Hans Oosters (PvdA) zegt dat het beoogde effect van de wet zichtbaar is. ‘Er zijn de komende twee jaar meer gemeenten dan voorheen die asielopvanglocaties bieden.’
Dwingen
Het kabinet, sinds begin juni demissionair na het vertrek van de PVV, wil de begin vorig jaar aangenomen spreidingswet alweer intrekken. Voorlopig is de wet echter van kracht, wat betekent dat Keijzer – nu verantwoordelijk voor de huisvesting van asielzoekers – gemeenten kan dwingen om zich hieraan te houden. De BBB-minister wil niet zeggen of ze ook daadwerkelijk overgaat tot dwangmaatregelen.
‘Vol in de wind staan’
‘Het is essentieel dat de wet actief wordt ondersteund door zowel de Tweede Kamer als het kabinet’, zegt Wouter Kolff (VVD), commissaris in Zuid-Holland. ‘Het is immers de Tweede Kamer zelf geweest die deze wet heeft gemaakt, terwijl lokale politici en bestuurders vol in de wind staan. We gaan ervan uit dat de nieuwe minister de wet uitvoert, inclusief het acteren op gemeenten die hun verantwoordelijkheid niet of onvoldoende nemen.’
Plaats als eerste een reactie
U moet ingelogd zijn om een reactie te kunnen plaatsen.