Terwijl de afgelopen tien jaar steeds duidelijker is geworden hoe gevaarlijk PFAS zijn, heeft de overheid nog ‘geen enkele concrete maatregel’ genomen om de verspreiding van de chemische stoffen aan te pakken. De advocaten van vier Natuur- en Milieufederaties en Stichting Gezond Water betoogden dat dinsdag voor de rechtbank in Den Haag. Ze verwijten de overheid laksheid.
‘Een ernstige en onmiddellijke bedreiging voor het leven’
De rechtbank in Den Haag moet oordelen over PFAS-dagvaarding tegen de Nederlandse staat.
Advocaat Geert-Jan Knoops noemt PFAS ‘een ernstige en onmiddellijke bedreiging voor het leven’, waartegen de staat mensen zo snel mogelijk beter moet beschermen. De overheid zegt dat wel degelijk te doen, bijvoorbeeld door in EU-verband aan te sturen op een PFAS-verbod. Maar volgens de eisers gebeurt er in de tussentijd veel te weinig. ‘Het is twee over twaalf’, zegt Knoops.
Blootstelling
De eisers vinden dat de uitstoot van PFAS zo snel mogelijk moet worden verboden. Ook willen ze dat de overheid maatregelen neemt om de blootstelling aan de chemicaliën te verlagen tot een niveau dat veilig is voor milieu en gezondheid. Grenswaarden die door instanties als de Europese Autoriteit voor Voedselveiligheid (EFSA) zijn opgesteld, moeten daartoe in wetgeving worden verwerkt, legt Knoops uit.
Van diverse PFAS-varianten is uit onderzoek bekend dat ze vanaf een bepaalde blootstelling het risico verhogen op kanker, voortplantingsproblemen en een verminderde werking van het immuunsysteem.
In het bloed
De advocaten van de eisers wijzen op diverse wetenschappelijke onderzoeken. Zo toonde een studie van het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM) afgelopen zomer aan dat vrijwel alle Nederlanders meer PFAS in hun bloed hebben dan het maximum dat volgens wetenschappers aanvaardbaar is voor de gezondheid. Het ging hierbij om bloed dat in 2016 en 2017 is verzameld, en met name PFOS en PFOA bevat. PFOS is sinds 2020 verboden, en PFOA sinds 2008.
De landsadvocaat zegt dat de staat de zorgen over PFAS deelt en daar actie op onderneemt. Anderzijds wijst hij erop dat de risico's per variant verschillen en dat niet elke blootstelling mensen direct ziek maakt. Een deel van de eisen is volgens de staat onhaalbaar, alleen al omdat PFAS ‘helaas alomtegenwoordig’ zijn door gebruik in het verleden en deels vanuit het buitenland in Nederlandse wateren terechtkomen. ‘Een Europese aanpak is noodzakelijk.’
Uitspraak in februari
Volgens de staat moeten veel belangen worden afgewogen. ‘Denk aan maatschappelijk relevante toepassingen waarvoor onvoldoende alternatieven zijn.’ Dan gaat het bijvoorbeeld om PFAS-producten in de energiesector, of in allerlei medische producten.
Uiteindelijk is het volgens de landsadvocaat aan de overheid om te bepalen welke maatregelen nodig zijn, niet aan de rechter. De rechtbank doet uitspraak op 11 februari 2026.
Lees hier de dagvaarding tegen de Nederlandse staat.
Plaats als eerste een reactie
U moet ingelogd zijn om een reactie te kunnen plaatsen.