Streep door artikel 12-light en stelpost onderuitputting

Een gemeentelijke begroting behoort reëel en transparant te zijn. Het erin opnemen van een algemene stelpost onderuitputting maakt het ongewis of de begroting structureel en reëel in evenwicht is. Dus staat Binnenlandse Zaken gemeenten die manier van ramen niet toe.

Reserves

Dat schrijft dubbeldemissionair minister Rijkaart in een brief aan de Tweede Kamer. Daarin reageert hij op een motie van VVD, D66 en NSC waarin werd gevraagd gemeenten de mogelijkheid te geven om te werken met zo’n stelpost. Nogal eens komen begrote projecten om meerdere redenen niet tijdig tot uitvoering, met als gevolg dat ervoor beschikbaar gesteld geld op de plank blijft liggen. De minister wijst erop dat gemeenten (en provincies) nu al het deel van het geraamde budget dat in het begrotingsjaar niet is uitgegeven (de onderuitputting), in te zetten in een volgend begrotingsjaar. Door een begrotingswijziging in het jaar van onderuitputting, of door een bestemming van het jaarrekeningresultaat in het volgende begrotingsjaar, via toevoeging aan de reserves. Die reserves kunnen volgens de BBB-bewindsman onder voorwaarden worden ingezet voor structurele dekking van de lasten, wat bijdraagt aan de financiële wendbaarheid van medeoverheden.

Controle ondoenlijk

Maar er is en komt geen ruimte voor een algemene stelpost onderuitputting. ‘Op basis van de Gemeentewet en Provinciewet is het aan de gemeente respectievelijk de provincie om bij het opstellen van de begroting reëel te ramen. Een algemene stelpost ontneemt het zicht op realistisch begroten’, aldus Rijkaart. En dat is volgens hem juist de basis van het stelsel conform Gemeentewet en Provinciewet. Introductie van een algemene stelpost onderputting maakt het voor toezichthouders ondoenlijk om goed te controleren of er structureel en reëel evenwicht is in de begroting. ‘Ook gemeenteraadsleden of statenleden krijgen dan geen goed beeld of er een reële begroting ligt’, stelt hij.

Artikel 12-light

Rijkaart laat de Tweede Kamer in dezelfde brief ook weten tegen invoering van een zogeheten artikel 12-light te zijn. Gemeenten die zwaar in de financiële problemen zitten kunnen een beroep doen op extra financiële ondersteuning uit het gemeentefonds. De onderzoeken die daar aan vooraf gaan duren gemiddeld drie jaar en gelden als ingrijpend voor een gemeente. Een verkenning of er voor sommige (incidentele) problemen een minder zwaar traject – artikel 12-light voor de duur van maximaal 1 jaar – een oplossing zou zijn, wijst volgens het ministerie uit dat zo’n extra variant geen toegevoegde waarde heeft.

Extra kosten

Nu al zouden er ‘veel mogelijkheden’ bestaan voor gemeenten, die door wat voor een reden dan ook in de financiële problemen komen. ‘Zij kunnen ook voor specifieke doeleinden financieel ondersteund worden’, aldus Rijkaart. Verder vreest hij bij een mogelijke artikel 12-light ‘een gevaar voor precedentwerking en een veelheid aan aanvragen.’ Zulke aanvragen kunnen bovendien tot ‘extra werk en kosten in de uitvoering leiden.’

Ook in die gevallen dat een gemeente op voorhand niet in aanmerking zou komen voor een artikel 12-light, kan de aanvraag tot extra werk en kosten in de uitvoering leiden. Die extra uitvoeringskosten acht hij niet gerechtvaardigd.