Generatieve kunstmatige intelligentie (AI) kan jaarlijks zes miljard euro aan toegevoegde waarde opleveren voor de Nederlandse publieke sector. Dat blijkt uit een nieuw rapport van Implement Consulting Group, uitgevoerd in opdracht van Google Cloud.
‘Generatieve AI kan miljarden opleveren voor overheid’
Generatieve AI kan de Nederlandse publieke sector jaarlijks 6 miljard opleveren en in 10 jaar 85 miljard, blijkt uit onderzoek van Google.
Overheidsdiensten staan aan de vooravond van een fundamentele transformatie, zo is te lezen in het rapport ‘The AI Opportunity for eGovernment in the Netherlands’. Die transformatie zou leiden tot directe winst in efficiëntie, economische groei en administratieve verlichting. Een visie die overigens naadloos aansluit bij de opstelling van Zsolt Szabó, staatssecretaris Digitalisering, die eerder stelde dat de inzet van AI binnen de overheid wat hem betreft topprioriteit moet zijn.
Het rapport benadrukt de potentie van generatieve AI om publieke processen slimmer en sneller te maken, bijvoorbeeld bij het automatiseren van vergunningverlening, subsidiebeheer en regeltoezicht. Daardoor zouden bedrijven jaarlijks twee tot drie miljard euro kunnen besparen aan administratieve lasten. Tegelijkertijd, zo voorspellen de onderzoekers, wordt het werk van circa 450.000 ambtenaren — twee derde van de publieke arbeidsmarkt — grondig herzien. Niet door banen te schrappen, maar door repetitieve taken over te nemen, waardoor meer ruimte ontstaat voor werk met maatschappelijke impact. Slechts een beperkt deel van de functies blijft volledig onaangetast door AI, denken de onderzoekers.
Concrete stappen
De aanbevelingen uit het rapport sluiten goed aan op de eerder uitgesproken ambities van staatssecretaris Zsolt Szabó. Hij benadrukte dat kunstmatige intelligentie een topprioriteit is voor het kabinet. Volgens Szabó moet de overheid technologische vooruitgang niet enkel reguleren, maar ook actief inzetten. Hij pleit voor beleid dat innovatie en regelgeving in balans houdt, waarbij snelheid en lef nodig zijn om kansen te benutten zonder het publieke vertrouwen uit het oog te verliezen.
In het rapport worden de actiepunten vertaalt naar concrete stappen. Zo moet de overheid zich richten op het versnellen van AI-projecten via slimme inkoopstrategieën en samenwerking tussen bestuurslagen. Door systemen flexibel en uitwisselbaar te maken, wordt vendor lock-in – waarbij overheidsorganisaties afhankelijk worden van een specifieke leverancier - voorkomen. Tegelijkertijd wordt gepleit voor een veilige cloudinfrastructuur, met volledige naleving van de Europese privacyregels.
Versnipperde besluitvoming
Nederland heeft volgens het onderzoek een goede uitgangspositie om de AI-agenda te realiseren. Het staat derde op de EU Digital Economy and Society Index (DESI) en vierde in de wereldwijde AI Preparedness Index van het IMF. Toch zijn er volgens het onderzoek obstakels te overwinnen, zoals versnipperde besluitvorming, onduidelijkheid over regelgeving en zorgen over afhankelijkheid van grote techbedrijven.
De onderzoekers adviseren daarom om te beginnen met AI-toepassingen in interne processen, waar de risico’s laag zijn en de winst hoog, zoals bij het verwerken van documenten, personeelsplanning of klantinteractie bij gemeenteloketten. Als kennis en vertrouwen groeien, menen de onderzoekers, dan kunnen overheidsorganisaties deze toepassingen opschalen naar domeinen die direct burgers en bedrijven raken. Op die manier zou generatieve AI volgens het rapport niet alleen de efficiëntie verbeteren, maar ook bijdragen aan een meer dienstbare, betrouwbare en toekomstbestendige overheid.
Plaats als eerste een reactie
U moet ingelogd zijn om een reactie te kunnen plaatsen.