Publiek leiders en financials hebben elkaar hard nodig in deze tijd

De maatschappij wordt momenteel geconfronteerd met grote vraagstukken en onzekerheid. Hoe krijgt iedereen een eerlijke kans op de woningmarkt, welke maatregelen zijn nodig op het vlak van duurzaamheid en hoe zorgen we ervoor dat we in vrede en veiligheid kunnen blijven leven?

Dergelijke vraagstukken vragen niet alleen beleidsinhoudelijke aandacht, maar hebben ook omvangrijke financiële consequenties. Daarom hebben juist in deze tijd publieke leiders en financials elkaar hard nodig. Hoe krijgen we goed inzicht in de opbrengsten en kosten die gepaard gaan met nieuw of geïntensiveerd beleid? Welke voordelen kunnen bijvoorbeeld worden bereikt binnen de publieke sector door meer te investeren in AI? Maar ook: wat is wijsheid voor beleidsterreinen waar nu minder geld voor beschikbaar is? Moeten daar beleidsambities worden bijgesteld of is door een andere manier van werken geld te besparen? En om niet te vergeten, hoe blijven we scherp op de efficiency en effectiviteit van uitgaven binnen de beleidsterreinen (zoals defensie) waar opeens veel meer middelen voor worden uitgetrokken?

Het beantwoorden van dergelijke vragen vergt inzicht, kennis en moed. Inzicht om met elkaar een goed beeld te krijgen van de situatie en de handelingsopties die er zijn. Hoe krijgen we bijvoorbeeld een goed inzicht in de financiële positie en de beleidsruimte die we daadwerkelijk hebben? Moeten we voor het berekenen van onze financiële buffer naast de algemene reserves nu wel of niet bestemmingsreserves en voorzieningen meerekenen? Voor dergelijke, soms technische, vragen is specifieke kennis nodig en publieke leiders en financials kunnen elkaar daar bij uitstek in helpen. Ook moed is noodzakelijk: er spelen namelijk altijd bepaalde individuele en groepsbelangen. Het naar beneden bijstellen van uitgaven is bijna voor geen enkele partij leuk, maar soms wel om collectieve redenen noodzakelijk. Hoe krijgen we dan het eerlijke gesprek, waarbij inzichten en overwegingen eerlijk worden gedeeld en niet de effectiviteit van de lobby van bepaalde partijen bepaalt naar wie er wordt geluisterd?

In de opleidingen van het Zijlstra Center komen elementen op het vlak van leiderschap, financiën en governance bij elkaar samen. Zo wordt er binnen de postdoctorale opleiding tot Certified Public Controller (CPC/EMPC-opleiding), waarvan op dinsdag 9 september een nieuwe groep start, uitgebreid aandacht besteed aan de aansluiting tussen het werk van de controller en het leiderschap.

Op vrijdag 5 september gaat de volledig herziene opleiding Publiek leiderschap van start, waarbij thema’s centraal staan als hoe je als publieke leider kan omgaan met complexe uitdagingen in een snel veranderende wereld en de aansluiting tussen strategie, beleid en politiek. Maar ook daar is veel aandacht voor financieel management en bedrijfsvoering.

Auteurs kennisbijdrage: prof. dr. Tjerk Budding, hoogleraar Public Sector Accounting en directeur van het Zijlstra Center for Public Control, Governance & Leadership van de Vrije Universiteit Amsterdam.