Een rijksambtenaar zit in de gevangenis wegens het bezit van kinder- en dierenporno. Zijn werkgever wil van hem af wegens verwijtbaar handelen. Maar kan dat wel, nu de ambtenaar psychia trische stoornissen heeft?
Porno op werklaptop is ernstig verwijtbaar
'In de clinch' is een rubriek waarin jurist/columnist Michel Knapen actuele zaken in het ambtenarenrecht belicht.
Een gevangenisstraf van 42 maanden met tbs, dat staat Sjoerd Wijdema* (1967) te wachten. Hij zit vast voor bezit en verspreiding van kinder- en dierenporno en deelname aan een criminele organisatie: hij was de oprichter en leider van een club die dergelijk pornografisch materiaal verspreidde.
Zijn werkgever, het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat, verzoekt de kantonrechter de arbeidsovereenkomst te ontbinden, wegens verwijtbaar handelen. Dat kan echter niet gedurende de tijd dat een werknemer ongeschikt is tot het verrichten van zijn arbeid wegens ziekte. En bij Wijdema, senior adviseur bedrijfsvoering, zijn psychische stoornissen vastgesteld: pedofilie, narcisme en seksueel-sadisme. Maar nu hij 25 jaar in staat is geweest om zijn werk bij het ministerie te doen, geldt het opzegverbod bij ziekte niet.
Het moet voor een werknemer wel van tevoren duidelijk zijn wat de werkgever als ontoelaatbaar gedrag beschouwt. De eisen die de werkgever stelt moeten ook gangbaar zijn en niet buitensporig. Op Wijdema is de Ambtenarenwet 2017 van toepassing: een ambtenaar moet zich houden aan wettelijke voorschriften, hij moet de aan zijn functie verbonden eisen in acht nemen en zich gedragen als een goed ambtenaar.
Voor hem geldt ook de Gedragscode Integriteit Rijk. Aan een ambtenaar in dienst bij een overheidswerkgever worden hoge eisen gesteld op het gebied van integriteit en betrouwbaarheid. Wie deelneemt aan een criminele organisatie en over kinder- en dierenporno beschikt, gedraagt zich niet als een goed ambtenaar betaamt. Dat geldt ook nu deze gedragingen vooral tijdens privétijd hebben plaatsgevonden. Ook privégedragingen van ambtenaren kunnen het ambt schaden, de geloofwaardigheid van de overheidswerkgever aantasten en voor integriteits- en veiligheidsrisico’s zorgen.
Daar komt bij dat Wijdema ook zijn werklaptop gebruikte voor de porno, in strijd met de Gedragsregeling digitale werkomgeving. Daarin wordt expliciet verboden om met de werklaptop pornosites te bezoeken. Wijdema had als autorisatiebeheerder moeten weten hoe hij om moest gaan met zakelijke ict- voorzieningen. Het bekijken en verspreiden van kinderpornografisch materiaal en het chatten daarover vond niet alleen plaats vanaf de werklaptop maar zelfs ook tijdens diverse Teams-meetings.
Wegens zijn stoornissen adviseren psychiaters om deze feiten verminderd aan Wijdema toe te rekenen. Dat wil niet zeggen dat hem de gedragingen niet kunnen worden verweten. Uit de strafrechtelijke veroordeling blijkt die verwijtbaarheid al. Maar zijn de gedragingen ook ernstig verwijtbaar? Wijdema had zich ervan bewust moeten zijn dat zijn handelingen ontoelaatbaar zijn. Uit het psychiatrisch rapport volgt dat hij weliswaar cognitief kon beseffen dat zijn gedrag ongewenst was, maar dat hij bij het kijken naar porno dusdanig gebiologeerd raakte dat hij niet in staat was ermee te stoppen. Dit duidt mogelijk op een niet ernstige verwijtbaarheid.
Hij was goed in staat om zijn gedragingen te verheimelijken
Maar Wijdema was ook oprichter en leider van diverse Telegramgroepen en spande zich in om te voorkomen dat hij zou worden gepakt. Daarvoor hanteerde hij een bewuste en doelgerichte strategie. Dat maakt zijn handelen ernstig verwijtbaar, oordeelt de kantonrechter: hij was goed in staat om zijn gedragingen te verheimelijken, zelfs zijn partner wist er niet van. Desondanks koos hij ervoor om tijdens het werk pornografisch materiaal te bekijken en daarover met anderen te chatten. Dat is ernstig verwijtbaar.
De kantonrechter ontbindt de arbeidsovereenkomst, Wijdema krijgt geen enkele ontslagvergoeding.
* De naam is gefingeerd.
ECLI:NL:RBDHA:2025:6790
Plaats als eerste een reactie
U moet ingelogd zijn om een reactie te kunnen plaatsen.