Wethouder Hoorn stapt op om passeren raad

De Hoornse wethouder Marjon van der Ven (VVD) is opgestapt, omdat ze geen bestuurlijke verantwoordelijkheid wil nemen voor het collegebesluit om een noodopvang voor 50 personen voor twee jaar te realiseren en dit niet opnieuw aan de gemeenteraad voor te leggen. Die verwierp eerder een raadsvoorstel voor een opvang met 100 plekken. Ook haar partij stapt uit de coalitie die nu op een minderheid leunt.

Niet meegestemd

Afgelopen vrijdag besloot het college om een tijdelijke opvanglocatie voor maximaal 50 asielzoekers te openen in de voormalige technische school aan de Johannes Poststraat. Daarna wordt de locatie weer gesloten. Eind september stemde een ruime meerderheid van de gemeenteraad nog tegen een voorstel voor 100 opvangplekken op die locatie. Van de Ven schrijft in haar ontslagbrief dat ze niet heeft meegestemd in het college, omdat haar ouders in de buurt van de locatie wonen. Wel schrijft ze er al een paar keer op te hebben aangedrongen op een ‘zorgvuldig bestuurlijk proces bij inbreilocaties, juist vanwege de hoge bebouwingsdichtheid in Hoorn’ (de gemeente telt 76.000 inwoners).

Eigen afweging maken

Ze vindt dat een lokale overheid besluiten ‘goed en zorgvuldig moet wegen’ en dat de Spreidingswet een gemeentebestuur ‘niet ontslaat van de verantwoordelijkheid om een eigen, zorgvuldige lokale afweging te maken over de geschiktheid van locaties’. ‘Dat vraagt om goed luisteren naar zowel de raad als de inwoners, en om het betrekken van de totale context van een wijk bij de besluitvorming.’ Ze wijst erop dat er vanuit zowel de raad als inwoners zorgen zijn geuit over de afstand tot bestaande bebouwing, scholen, geluidsoverlast, leefbaarheid, veiligheid en de ruimtelijke impact van de opvang. ‘Deze zorgen verdienen serieuze aandacht.’

Hoogste bestuursorgaan

Maar van fundamenteel belang vindt ze het ‘dat het college handelt binnen de kaders die de gemeenteraad stelt en de besluiten die de raad neemt’. ‘De raad is en blijft het hoogste bestuursorgaan in onze gemeente. Het naleven van raadsbesluiten, en het serieus omgaan met wensen en bedenkingen, vormen de basis van ons lokale democratisch bestel.’ Een betrouwbare overheid vraagt volgens haar om ‘zorgvuldige besluitvorming, consistentie in uitvoering en transparantie richting inwoners’. ‘Wanneer van die principes wordt afgeweken, raakt dat niet alleen het vertrouwen van de samenleving, maar ook mijn persoonlijke overtuiging van wat goed bestuur behoort te zijn.’

Feitelijke onjuistheden

Het college schrijft het aftreden van wethouder Van der Ven te betreuren, maar ook dat het door haar geschetste beeld van de besluitvorming ‘feitelijke onjuistheden bevat’. ‘Er was weliswaar geen meerderheid in de gemeenteraad voor het oorspronkelijke voorstel van het college van B&W met 100 opvangplekken. Er was echter ook geen meerderheid voor het stoppen van noodopvang op de locatie Johannes Poststraat specifiek, noch voor het stoppen met noodopvang in zijn algemeenheid.’

Geen recht op eigen feiten

Volgens het college heeft het daarop dit besluit ‘met grote zorgvuldigheid aangepast, met bijzondere aandacht voor geuite zorgen over veiligheid, leefbaarheid, tijdelijkheid van maximaal twee jaar en de halvering van de omvang naar 50 plaatsen’. Daarover zijn volgens het college nadrukkelijke afspraken met het COA gemaakt die schriftelijk zijn bevestigd. ‘Mevrouw Van der Ven heeft recht op haar eigen mening, niet op haar eigen feiten. Het besluit van het college is volledig conform geldende wet- en regelgeving genomen.’

Gesprek met burgemeester

De VVD-fractie (2 zetels) schrijft in een verklaring haar wethouder volledig te steunen en alle begrip te hebben voor haar besluit. De fractie wijst op een amendement dat is ingediend tijdens de raadsvergadering van 30 september, waarin staat dat de fractie tegen de ontwikkeling van deze locatie is en het college direct moet stoppen met deze locatie. Ook wijst de fractie erop dat de fractievoorzitter zondag 5 oktober door de burgemeester is uitgenodigd voor een kop koffie, waarin de eerste opnieuw heeft aangegeven dat de VVD-fractie ‘geen 100, maar ook geen 50 opvanglocaties kan steunen en dat het college moet stoppen met deze locatie’. ‘De burgemeester heeft aangegeven dit advies mee te nemen naar het college.’

Volledig nalatig

Volgens de VVD is er sprake van een betrouwbare overheid als de mening van inwoners en besluiten en zienswijze van de gemeenteraad serieus worden genomen. ‘Dat er bij belangrijke dossiers zoals dit dossier geen overeenkomsten worden aangegaan zonder instemming van de gemeenteraad, dat er eerst onderzoek plaats moet vinden en bij voldoende draagvlak een locatie wordt ontwikkeld.’ Het college is volgens de fractie ‘volledig nalatig’ geweest. ‘Het vertrek van onze wethouder en de opstelling van het college in dit dossier heeft ons doen besluiten om per direct de coalitie te verlaten.’

Koninklijke weg

Volgens John Bijl, directeur van het Periklesinstituut, heeft deze situatie een juridische en een politieke kant. Hij wijst erop dat het college de bevoegdheid heeft om zelf een besluit te nemen en een locatie aan te wijzen, ondanks opmerkingen van de raad. ‘Er is ook sprake van een rechtsgeldig besluit, want alle aanwezige wethouders hebben gestemd.’ Toch kan hij zich voorstellen dat het college nu nog wel verantwoording aflegt aan de gemeenteraad. De politieke kant is ingewikkelder, vindt hij. ‘Het besluit gaat tegen de raad in. Ik kan me voorstellen dat zij zich daar niet senang bij voelt en dat ze het besluit onverstandig vindt, maakt de zaak er niet beter op.’ De wethouder bewandelt volgens Bijl op deze manier wel de ‘koninklijke weg’. ‘Ze wil geen lid meer zijn van een college dat besluiten neemt, waar ze niet achter staat.’

Zorgvuldig verantwoordingsproces

Toch krijgt Bijl wel een ‘ongemakkelijk gevoel’ over hoe het is gegaan. ‘Er hoort wel een zorgvuldig verantwoordingsproces te zijn.’ Als het college het hierbij laat, dan zou dat volgens hem wel ‘dieptreurig’ zijn, ‘vooral voor de inwoners’. Hij spreekt van ‘invoelbare kritiek op de zorgvuldigheid van de besluitvorming’. ‘Laat ook zien welke afwegingen je als college hebt gemaakt, zodat het een gelegitimeerd besluit is. Je hebt dan wel de bevoegdheid, maar leg uit hoe je tot de afweging bent gekomen, juist omdat de raad de andere kant op wees.’ Hij begrijpt dat het college klem zit vanwege zijn wettelijke taak met de Spreidingswet. ‘Daar moet je wat mee. Aan de andere kant is er, op zijn zachtst gezegd, ook behoorlijk wat maatschappelijke onrust.’

Draagvlak en zorgvuldigheid

Bijl is benieuwd hoe de gemeenteraad (35 zetels, 15 fracties) reageert op de uitleg van het college dat nu dus leunt op een minderheid. ‘Zowel op de uitkomst als op de manier waarop het besluit is genomen.’ De raad zou volgens hem kunnen zeggen dat ze het er mee eens is, dat het de enige logische uitkomst is. ‘Maar als het nog een keer gebeurt, dan zwaait er wat.’ Hij kan zich voorstellen dat de VVD het besluit en de manier waarop niet leuk vindt. ‘Het is wel belangrijk om die knip te maken. Het gaat om draagvlak en om de zorgvuldigheid van het openbaar bestuur. Over beide vallen vragen te stellen.’