Nederlander om: verbieden maar dat vuurwerk

Het merendeel van de Nederlanders staat – enkele weken na de jaarwisseling – negatief of zeer kritisch tegenover het afsteken van vuurwerk en vraagt om een bepaalde vorm van beperking. En grote meerderheid komt tot de conclusie: zo gaat het niet langer, dan maar een verbod.

Uit onderzoek van I&O Research onder 2.221 Nederlanders van 18 jaar en ouder blijkt dat ruim acht op de tien van hen (85 procent) het niet langer verantwoord vinden met het afsteken van vuurwerk door te gaan vanwege met name de overlast, ongelukken en ongeregeldheden die ermee gepaard gaan. Dat wordt door een ruime meerderheid van alle kiezersgroepen gevonden. Zelfs 61 procent van degenen die zelf vuurwerk afsteken onderschrijft die stelling. Men vindt het op deze manier te schadelijk voor de veiligheid van mensen en dieren. Daarnaast worden de hoge financiële kosten en de schadelijke effecten voor het milieu genoemd.

Traditie   

Noemde in 2016 nog 61 procent “het afsteken van vuurwerk een mooie traditie”, nu is dat gedaald naar 44 procent. En schommelde blijkens eerdere onderzoeken van I&O Research in opdracht van Binnenlands Bestuur de steun voor een algemeen vuurwerkverbod voor particulieren de laatste jaren rond de 50 procent van de Nederlanders, nu – anderhalve week na de jaarwisseling – is 65 procent voor een algeheel vuurwerkverbod.

De steun voor een verbod is bij kiezers van bijna alle partijen in die mate toegenomen (alleen bij de PVV-kiezers niet). Alleen de kiezers van Forum voor Democratie zijn niet in meerderheid voor een algeheel verbod, de kiezers van alle andere partijen wel. Ook onder VVD- en CDA-kiezers is de steun voor een verbod gegroeid: onder VVD-kiezers ging dat van 45 naar 62 procent, onder CDA-kiezers van 41 naar 55 procent.

Vuurwerkshow

De uitkomsten van het onderzoek duiden op draagvlak voor aangekondigde maatregelen door het kabinet. In de eerste week na de jaarwisseling heeft ‘Den Haag’ gezegd te willen komen tot serieuze inperking van het consumentenvuurwerk. Minister Grapperhaus van Justitie en Veiligheid heeft aangegeven het advies van de Onderzoeksraad voor Veiligheid (OVV) als ‘een belangrijke leidraad’ te zien. In dit advies uit 2017 adviseerde de OVV knalvuurwerk en vuurpijlen te verbieden. Volgens Grapperhaus gaat een algeheel verbod te ver.

Indien een vuurwerkverbod  wordt gecombineerd wordt met professionele vuurwerkshows op een centrale plaats in de gemeente, neemt de steun van het Nederlandse publiek nog iets toe: 69 procent is daar voor (was van 55 procent).

Gemeenten aan zet

‘Bij een vuurwerkverbod in combinatie met een centrale vuurwerkshow, georganiseerd door de gemeente, neemt het draagvlak nog verder toe. Gemeenten moeten nu dus aan de bak. Het blijkt ook dat zo’n show mensen die nu nog vuurwerk afsteken motiveert te stoppen’, aldus I&O-onderzoeker Peter Kanne.

Belangrijke vragen bij een eventueel algemeen vuurwerkverbod zijn: zal het werken (gaan mensen minder vuurwerk afsteken) en is het te handhaven? Driekwart (73 procent) gelooft dat “als er een verbod van vuurwerk voor particulieren komt, het afsteken van vuurwerk met de jaarwisseling drastisch zal verminderen”. Kiezers van alle partijen hebben daar vertrouwen in.  

Bijna de helft (46 procent) van de vuurwerkafstekers zegt zeker te stoppen bij een verbod als er in plaats daarvan op een centrale plaats een professionele vuurwerkshow wordt georganiseerd, nog eens 19 procent zou dit waarschijnlijk doen. Vooral degenen met iemand in het gezin die vuurwerk afsteekt – voornamelijk inwonende kinderen – zien hiertoe mogelijkheden. Dat laatste is goed te vergelijken met het alcoholverbod voor 16- en 17-jarigen: dat is makkelijker te verbieden door ouders als het van de wetgever (ook) niet meer mag.  

Handhaving

Ruim de helft (56 procent) denkt dat het voor de politie niet mogelijk zal zijn een vuurwerkverbod te handhaven. Opvallend is dat eveneens ruim de helft (55 procent) denkt dat een algemeen vuurwerkverbod voor de politie makkelijker te handhaven zal zijn dan zoals het nu is. Er zijn dus Nederlanders (zo’n tien procent) die beide stellingen onderschrijven: zij denken dat een algeheel vuurwerkverbod weliswaar makkelijker te handhaven zal zijn, maar waarschijnlijk ook dat dit nooit helemaal zal lukken.