Van onderop gaat het beter

De grote maatschappelijke uitdagingen van deze tijd – denk aan stikstof, woningbouw, waterkwaliteit, verdroging en toekomstperspectief voor de landbouw – manifesteren zich overal in Nederland, maar vragen om een aanpak die in de regio begint. Brabant laat zien dat regionale samenwerking niet alleen mogelijk is, maar ook daadwerkelijk leidt tot tastbare resultaten waar ‘het Haagse’ op kan voortbouwen.

Inwoners en bedrijven ondervinden dagelijks de gevolgen van vastlopende dossiers. Maar, juist op regionaal niveau zijn doorbraken mogelijk. In Brabant werken gemeenten, waterschappen, provincies en streekholders ‘gelijk-op’ aan complexe opgaven als waterbeheer en woningbouw. Door samen te investeren in oplossingen – denk aan gezamenlijke droogtebestrijding door boeren, natuurorganisaties en overheden – ontstaan initiatieven die zowel regionaal als nationaal impact hebben.

Als partijen inleggen wat ze te bieden hebben ontstaat een krachtige mix aan mogelijkheden. En als het rijk daarin meebeweegt ontstaat een energie die rond water, stikstof en woningbouw tot hele concrete resultaten kan leiden. Vanuit hier kan het wél, zo laat de Brabantse ervaring zien.

Regionale overheden staan dicht bij de praktijk en weten als geen ander waar knelpunten en kansen liggen. Zij kunnen belangen sneller uitwisselen, creatieve oplossingen bedenken en maatwerk leveren. Waar het rijk menigmaal blijft hangen in abstracte doelstellingen, kunnen decentrale overheden direct schakelen en plannen realiseren die passen bij de lokale context. De ervaring leert dat het rijk volgt en aanhaakt als regio’s het voortouw nemen.

De Brabantse les is: wacht niet op landelijke richtlijnen maar neem als decentrale overheid zelf initiatief. Zoek de samenwerking op, deel kennis en middelen en ontwikkel plannen die aansluiten bij de specifieke behoeften van het gebied. Zo ontstaat een krachtige beweging van onderop, die niet alleen lokaal verschil maakt, maar ook bijdraagt aan nationale doelen. Wanneer regio’s verantwoordelijkheid nemen voor grote opgaven en de kracht van samenwerking benutten, kan er worden ingezet op maatwerk dat past bij de unieke gebieden. Dat vergt lef van bestuurders om naar voren te stappen

'De kracht van hier' is geen abstract begrip, maar een bewezen strategie die we vaker in moeten zetten. Het vraagt lef, samenwerking en vertrouwen – van decentrale overheden én van het rijk. Alleen zo kunnen we gezamenlijk werken aan de grote uitdagingen van deze tijd, vanuit de regio, vanuit hier, met elkaar.

Kees Jan de Vet, vertrekkend dijkgraaf bij Brabantse Delta
Martijn van der Steen, decaan en bestuurder bij de Nederlandse School voor Openbaar Bestuur