D66 groeit door na RTL-debat

In de Ipsos I&O-zetelpeiling van 16 oktober is de PVV opnieuw de grootste partij. D66 profiteert van het optreden van lijsttrekker Rob Jetten bij het RTL-debat en andere media en stijgt naar achttien zetels. Jetten wordt duidelijk beter gewaardeerd dan in de campagne van 2023, maar moet het vooralsnog afleggen tegen CDA-leider Henri Bontenbal.

Debatten: Jetten en Bontenbal goed gewaardeerd

Nu de CPB-doorrekening is gepubliceerd en de eerste grote debatten hebben plaatsgevonden, is de campagne echt losgebarsten. Met name het RTL-debat heeft enig effect op de kiezersvoorkeuren. De optredens van Jetten (39%) en Bontenbal (37%) werden door kijkers – met afstand – het best gewaardeerd. Timmermans en Yesilgöz worden daarna ongeveer net zo vaak genoemd als beste debaters bij dit debat. Hierbij moet worden opgemerkt dat het debat relatief vaak werd bekeken door kiezers van VVD, D66 en CDA en minder door kiezers van GL-PvdA en PVV.

Figuur 1: Los van wat u stemt, wie heeft het volgens u het best gedaan bij dit debat? Maximaal 2 antwoorden mogelijk. Basis: keek zelf het debat (n = 496) of heeft erover gehoord/gelezen (n = 988).

Acht op de tien (82%) D66-kiezers die keken noemen Jetten als meest overtuigend. Opvallend is dat GL-PvdA- kiezers net zo vaak Jetten de beste vinden als Timmermans (beide 52%). Ook CDA- en VVD-kiezers vonden Jetten vaak de beste (beide 37%). VVD-kiezers kiezen bijna net zo vaak voor Jetten als voor Yesilgöz.

Bontenbal wordt door 72 procent van zijn eigen achterban gekozen. Verder zijn kiezers van JA21, D66, VVD en PVV positief over hem. Timmermans wordt dus door de helft van zijn eigen kiezers gekozen en door een kwart van de D66-kiezers. Door andere kiezersgroepen nauwelijks.

Kijkers die het optreden van Rob Jetten goed vonden, zeggen dat ze zijn optreden helder, rustig en constructief vonden. Meermaals wordt hij ‘scherp’ genoemd. Kijkers waarderen daarnaast dat hij initiatief nam en positief overkwam. Over Henri Bontenbal zeggen kijkers vooral dat hij rustig, beheerst en kalm was (en bleef). Beide leiders krijgen lof voor hun verbindende optreden. 

Bontenbal goed gewaardeerd op breed scala van aspecten

De positieve beoordeling die kiezers geven aan het optreden van Bontenbal ligt in lijn met het algemene oordeel dat kiezers over Bontenbal hebben. We legden kiezers zeven aspecten [1] voor waarvan ze konden aangeven in welke mate ze passen bij de lijsttrekkers van de zes grootste partijen [2]  in recente peilingen. Op zes aspecten scoort Bontenbal (soms gedeeld) het hoogst. Meer dan de helft (55%) beschouwt Bontenbal als betrouwbare premier. Rob Jetten (35%) en Frans Timmermans (33%) volgen op gepaste afstand. Ook vindt de ruime meerderheid Bontenbal sympathiek (65%). Jetten scoort daar ook goed (53%).

Als het gaat om begrijpen wat er leeft onder gewone mensen is Geert Wilders degene met de hoogste score (52%), maar ook hier scoort Bontenbal (48%) ruim beter dan gemiddeld. Nederland kunnen vertegenwoordigen in het buitenland is een competentie die Bontenbal (46%) ongeveer even vaak als Frans Timmermans (48%) wordt toebedeeld. Opvallend gezien het feit dat Timmermans over meer internationale ervaring beschikt.

Dilan Yesilgöz scoort op bijna ieder aspect het slechtst. Haar scores zijn bovendien beduidend lager dan tijdens de verkiezingscampagne van 2023. Het aandeel positieve oordelen over Bontenbal en Jetten is juist gestegen, terwijl Timmermans en Wilders min of meer even goed (of slecht) scoren als in 2023. 

Zetelpeiling: PVV de grootste, verschil met CDA wordt kleiner, D66 sluit aan

In de zetelpeiling van 15 oktober blijft de PVV de grootste partij, nu met 29 virtuele zetels (was vorige week 31, geen significant verschil). Daarna volgen CDA (van 24 naar 25) en GL-PvdA (blijft op 22). D66 is de afgelopen weken in opkomst. De sociaalliberalen schommelden begin dit jaar lang rond de 10 en 12 zetels, klommen de laatste weken naar zo’n 14 zetels en groeien nu door naar 18 virtuele zetels. In vergelijking met de huidige zetelverdeling in de Kamer (9 zetels) zou dat een verdubbeling betekenen.

Figuur 2: Zetelpeiling Ipsos I&O 15 oktober 2025 ‘Op welke partij zou u op dit moment stemmen bij de Tweede Kamerverkiezingen?’ Basis: heeft partij van eerste voorkeur (n = 2.455). 

Waarom groeit D66 en waar komen de nieuwe D66-kiezers vandaan?

D66 wint kiezers doordat het zichzelf succesvol positioneert als vangnet voor ontevreden kiezers uit verschillende hoeken die een gematigde middenpartij zoeken. Lijsttrekker Rob Jetten speelt hierbij een belangrijke rol. Zijn optreden bij het RTL-debat wordt expliciet genoemd door overstappende kiezers. D66-kiezers beschouwen hem als een sympathieke en sterke leider.

Het bevalt nieuwe D66-kiezers dat de partij een duidelijke centrumpositie inneemt en de wil uitspreekt om met andere partijen samen te werken en compromissen te sluiten. De partij wordt daarmee – net als haar leider – als pragmatisch en verbindend gezien. Met name kiezers die overstappen vanuit GL-PvdA en VVD zien in D66 een pragmatisch alternatief. Voormalig VVD’ers vinden deze partij te populistisch geworden en zien bij D66 wel nog ‘echte’ liberalen. Omgekeerd zijn ex-GL-PvdA-kiezers vaak kritisch op lijsttrekker Frans Timmermans. Ook klinkt de kritiek dat GL-PvdA te onrealistische plannen heeft.

Omdat we van een rolling panel [3] gebruik maken is het ook mogelijk om in te zien van welke partijen D66 kiezers heeft gewonnen in vergelijking met de voorgaande meting. Hieruit blijkt dat D66 nu vooral kiezers weghaalt bij GL-PvdA (6% van de huidige D66-kiezers in het rolling panel had 1,5 week geleden een voorkeur voor GL-PvdA) en CDA (6%). Beide overgangen zijn goed voor ongeveer één zetel. De overige twee extra zetels komen bij alle andere partijen samen vandaan.

Vergeleken met 2023, toen D66 9 zetels haalde, haalt de partij nu kiezers weg bij GL- PvdA (19% procent van de huidige D66-kiezers opteerde nog voor GL-PvdA) en kleine groepjes van SP (3%) en Volt (2%). Maar de partij wint ook van rechts: van VVD (10%), NSC (7%), BBB (2%) en PVV (2%).

Onderzoeksverantwoording

Dit onderzoek vond plaats van maandag 13 tot woensdagochtend 15 oktober 2025. In totaal werkten 2.718 Nederlanders van 18 jaar of ouder mee aan dit onderzoek. De steekproef is grotendeels getrokken in het I&O Research Panel. Een deel (n = 204) deed mee via PanelClix. Dit zijn voornamelijk jongeren, lager opgeleiden en respondenten met een niet-westerse achtergrond. Ipsos I&O voerde dit onderzoek uit in samenwerking met Pauw & De Wit.

Bij de zetelpeilingen in aanloop naar de verkiezingen maken we gebruik van een zogeheten rolling panel. Dit houdt in dat respondenten die deelnamen aan de vorige peiling, ook voor de nieuwe peiling worden uitgenodigd. Op die manier kunnen we meten welke kiezersstromen plaatsvinden en welke redenen kiezers hebben om van partijvoorkeur te veranderen. Aan deze peiling namen 1.076 respondenten deel die ook deelnamen aan de peiling van vorige week.

De onderzoeksresultaten zijn gewogen op geslacht, leeftijd, regio, opleidingsniveau en stemgedrag bij de Tweede Kamerverkiezingen in november 2023. De weging is uitgevoerd conform de richtlijnen van de Gouden Standaard (CBS). Hiermee is de steekproef representatief voor de kiesgerechtigde Nederlandse inwoners (18+), voor wat betreft deze achtergrondkenmerken. Bij onderzoek is er sprake van een betrouwbaarheidsinterval en onnauwkeurigheidsmarges. In dit onderzoek gaan we uit van een betrouwbaarheid van 95 procent. Bij een steekproef van n=2.000 en een uitkomst van 50 procent is er sprake van een foutmarge van plus of min 2,2 procent.

[1]  Betrouwbaar als premier, begrijpt wat er leeft onder gewone mensen, is een echte leider, heeft goede visie op waar land naartoe moet, zal van Nederland een socialer land maken, kan Nederland goed vertegenwoordigen in het buitenland, is sympathiek. [2]  Geert Wilders, Henri Bontenbal, Frans Timmermans, Rob Jetten, Dilan Yesilgöz en Joost Eerdmans. [3] Dit betekent dat de helft van de steekproef van deze peiling ook deelnam aan de voorgaande peiling.

---

Disclaimer: Een zetelpeiling is geen voorspelling voor de uitslag van de verkiezingen. Met de zetelpeiling laten we de verhoudingen van dit moment zien. Dit onderzoek vond plaats van 13 oktober tot 15 oktober 9 uur. Nog maar 17 procent weet zo goed als zeker wat te stemmen, 83 procent zweeft of twijfelt nog in meer of mindere mate. 14 procent weet nog niet helemaal wat te stemmen.