Halsema blijft voor Bureau Integriteit staan

Welke ambtenaren verdienen aandacht en bescherming: melders die niet worden gehoord of medewerkers van Bureau Integriteit die van alles worden beschuldigd? Dit lijkt de kern van het meningsverschil tussen de Amsterdamse burgemeester Femke Halsema en Munish Ramlal, ombudsman Metropoolregio Amsterdam. Donderdag troffen zij elkaar bij de bespreking van het rapport van Ramlal in de gemeenteraad.

Notitie hoofdonderzoeker

In de aanloop naar het debat waren opnieuw artikelen verschenen in de pers over de totstandkoming van het rapport. Zo schreven eerst de Telegraaf en toen Het Parool over een notitie die hoofdonderzoeker van het rapport, Bernadette Verheggen, op 30 november naar medewerkers van de ombudsman, ambtenaren en anderen die hun ervaringen met hem deelden, stuurde. Daarin neemt ze afstand van de herziene rapportversie van Ramlal.

Grimmig gesprek

Volgens haar zijn cruciale bevindingen geschrapt, is de onderzoeksvraag ongemotiveerd aangepast en verliep een gesprek met burgemeester Halsema grimmig. Dat gesprek was op 18 september in het bijzijn van de ombudsman. Verheggen schrijft volgens het Parool dat Halsema de onderzoeksopzet ‘kwaadaardig’ noemde, haar opmerkingen steeds ‘grimmiger’ werden, ze de ombudsman steeds in de rede viel en dat ze zou hebben aangekondigd dat ze ‘alles eraan zou doen om dit onderuit te halen’. ‘De burgemeester heeft het onafhankelijke functioneren van de ombudsman door directe en indirecte druk uitoefening gedwarsboomd’, citeert de krant haar.

Akelige aantijgingen

Halsema spreekt op haar beurt van ‘akelige aantijgingen’ en dat ze zich niet herkent in het geschetste beeld van Verheggen, vertelt een woordvoerder tegen de krant. ‘Dit is zeker geen weergave van het gesprek en het is ook kwalijk in de suggesties over het aandeel van de burgemeester. De burgemeester kan en wil zich niet verweren tegen deze akelige aantijgingen, aangezien het een vertrouwelijk gesprek was en zij de beoordeling van het rapport door de gemeenteraad niet wil frustreren.’ De ombudsman benadrukt dat de notitie op persoonlijke titel is geschreven en geen officieel standpunt is van Ombudsman Metropool Amsterdam.

Besloten sessies

Een dag voor het debat schreef dezelfde krant over de twee besloten sessies die de gemeenteraad had met Halsema en Ramlal. Op basis van meerdere bronnen stelt Het Parool vast dat de gemeenteraad twee volledig gescheiden versies van hetzelfde proces kreeg voorgeschoteld. Daarbij verdedigde Ramlal vooral de melders die bij Bureau Integriteit geen gehoor vonden en Halsema de medewerkers van Bureau Integriteit die bescherming zouden verdienen. De twee lijken verder behoorlijk aan elkaar gewaagd.

Sociale veiligheid onvoldoende

Ook in het debat van donderdagavond bleven de twee werkelijkheden naast elkaar bestaan, schrijft de krant. In het drukbezochte debat dat 4,5 uur duurde, begon Ramlal met een vaststelling die ook al uit eerdere rapporten naar voren is gekomen: sociale onveiligheid wordt onvoldoende opgepakt, zeker wanneer leidinggevenden betrokken zijn. Toen hem werd gevraagd naar het ‘grimmige’ gesprek van 18 september en de door hem ervaren druk, zei Ramlal dat hij dit later nog met Halsema zelf wilde bespreken. In haar beantwoording beaamde Halsema dat de sociale veiligheid binnen de organisatie tekortschiet en beter moet. ‘Discriminatie mag nooit leiden tot intimidatie.’

Verantwoordelijkheid bestuurder

Verder verdedigde Halsema vooral de medewerkers van Bureau Integriteit die zoveel kwalificaties hebben moeten ondergaan, waarvan sommigen van hen al ‘weken wakker liggen’. Ze vertelde dat medewerkers van het bureau zichzelf op meerdere pagina’s herkenden, ‘terwijl er geen individuele casussen besproken zouden worden en zij niet waren gehoord’. Halsema somde de oordelen op: zeer problematisch, bron van verdriet en teleurstelling, geen vertrouwen in het systeem. ‘Daar verzet ik mij ten diepste tegen.’ Ze vond het ‘kwetsend’ dat weergaven van gesprekken die bedoeld waren om te de-escaleren onjuist in de media verschenen. Het rapport trok volgens Halsema te snel een vernietigend oordeel over het bureau. Een hard oordeel over Bureau Integriteit moet op feiten steunen. ‘Ik vind dat ik als bestuurder daar een verantwoordelijkheid in heb.’

Kritische raadsleden

Uiteindelijk kreeg Halsema van een groot deel van de gemeenteraad steun voor haar lijn, schrijft Het Parool. Coalitiepartijen GroenLinks en PvdA waren kritisch op haar bemoeienis met het onderzoek, maar hadden ook twijfels over de onderbouwing van delen van het onderzoek van Ramlal. Oppositiepartijen VVD en CDA constateerden dat Halsema en Ramlal vanuit hun eigen logica handelden, maar dat geen staatsrechtelijke grens was overschreden. Over haar eigen rol zei Halsema dat ze ‘dit risico nooit meer zal nemen’, schrijft Het Parool. De besloten gesprekken noemde ze ‘onverstandig’. Ramlal zei dat hij niet uit is op een confrontatie met de burgemeester. Hij wil ‘een weg vinden om het samen beter te maken voor Amsterdam’. Over haar relatie met de ombudsman zei Halsema: elke dag is een nieuwe dag.

Botsing over externe beoordeling

Naast het instellen van de commissie integriteit per januari bleek er overeenstemming over dat de meldketen duidelijker moet worden, dat de melders beter moeten worden geïnformeerd en leidinggevenden hun verantwoordelijkheid moeten nemen in plaats van meldingen direct door te schuiven naar Bureau Integriteit, concludeert Het Parool. ‘Over de vraag of meer meldingen extern moeten worden ondergebracht, botsen raad en college nog zichtbaar.’ Ramlal opperde aan de raad een rapporteur aan te stellen die in de gaten moet houden of de toezeggingen van het college wel worden uitgevoerd. Rond de zomer komt er een brief over wat er met de aanbevelingen van Ramlal is gebeurd.