3 tips voor ambtenaren: circulair bouwen begint met hout

De gebouwde omgeving staat voor een grote uitdaging: meer woningen bouwen, sneller én duurzamer. Tegelijkertijd worden grondstoffen schaarser en neemt de druk op het klimaat toe. Circulair bouwen is daarom niet langer een optie, maar noodzaak.

Gelukkig zijn er mogelijkheden om anders en slimmer te bouwen, met minder afval, minder CO₂-uitstoot en meer aandacht voor gezondheid en leefbaarheid. Eén van de kansrijke oplossingen? Houtbouw. Drie concrete tips.

Tip 1: Communiceer actief over de voordelen van bouwen met hout

Houtbouw wordt vaak onterecht geassocieerd met vakantiehuisjes of tijdelijke woningen. In werkelijkheid is hout een modern, veelzijdig en duurzaam bouwmateriaal. Als gemeente of provincie maak je het verschil door het verhaal van houtbouw overtuigend en herhaaldelijk te vertellen aan collega’s, bestuurders, bewoners én marktpartijen.

Wat zijn de voordelen? Om te beginnen is houtbouw sneller en schoner. Prefab bouwen in hout betekent minder overlast voor omwonenden, kortere bouwtijden en minder bouwafval. Daarnaast is hout een natuurlijk ademend materiaal dat bijdraagt aan een gezond binnenklimaat: het reguleert vocht, bevat minder schadelijke stoffen dan traditionele bouwmaterialen en draagt bij aan wooncomfort. En misschien wel het belangrijkste: houtbouw heeft een veel lagere milieu-impact dan beton of staal. Je bouwt niet alleen met minder CO₂-uitstoot, je slaat ook CO₂ op in de gebouwen die je neerzet. Daarmee wordt elke houten woning een stukje klimaatoplossing.

Door deze boodschap consistent uit te dragen, neem je koudwatervrees weg en creëer je ruimte voor verbeelding. Zet voorbeeldprojecten in de etalage, laat bewoners aan het woord die al in een houten woning wonen, en maak het verhaal van hout helder en aantrekkelijk.

"Op centrumeiland van Amsterdam IJburg worden veel woongebouwen in houtbouw ontwikkeld, zoals het ‘Robin Wood’ project."  | Beeld: Marc Koehler Architects en AnA Architecten.

Tip 2: Ga het gesprek aan met woningcorporaties en ontwikkelaars

Als overheid kun je veel bereiken, maar je bouwt zelden zelf. Daarom is het essentieel om de markt mee te nemen in de circulaire transitie. Begin bij de partijen die veel bouwen of beheren: woningcorporaties, ontwikkelaars en vastgoedeigenaren. Nodig ze uit voor een gesprek over circulair bouwen en zet daarbij expliciet houtbouw op de agenda.

Veel woningbouwconcepten in hout hebben hun waarde bewezen, van gestapeld tot grondgebonden, van sociale huur tot koop. Denk aan modulaire systemen, conceptwoningen en industriële prefab-producten. Deze bieden niet alleen duurzaamheid, maar ook schaalbaarheid en snelheid. Veel corporaties zijn op zoek naar manieren om sneller te bouwen binnen budget, hout biedt daar concrete aanknopingspunten.

Maak partijen bewust van de mogelijkheden en speel een actieve rol in het verbinden van vraag en aanbod. Organiseer een kennissessie, breng ze in contact met innovatieve bouwers, of faciliteer een inspiratiebezoek aan een houten gebouw. Door in gesprek te gaan én kansen te delen, kun je de drempel verlagen en zorgen dat houtbouw niet als risico wordt gezien, maar als serieuze optie of als voorkeursroute.

Tip 3: Veranker houtbouw in beleid en planvorming

De echte versnelling komt pas als houtbouw niet afhankelijk is van toeval of enthousiasme, maar verankerd wordt in beleid en uitvoeringsinstrumenten. En daarin ligt een duidelijke rol voor ambtenaren.

Begin bij stedenbouwkundige plannen. Daarin kun je ruimte geven aan houtbouw door technische randvoorwaarden mee te nemen die aansluiten bij circulaire concepten. Denk aan een iets hogere verdiepingshoogte (bijvoorbeeld 30 cm extra) om ruimte te maken voor houten vloeren en installaties. Of laat in beeldkwaliteitsplannen en welstandscriteria meer diversiteit in materialen toe, zodat hout vanzelfsprekend wordt.

Ook in aanbestedingen, gronduitgifte en prestatie-eisen voor gebiedsontwikkeling kun je sturen op circulaire bouw. Neem bijvoorbeeld criteria op rond milieu-impact, herbruikbaarheid van materialen en biobased bouw. En laat zien dat je hierop gaat toetsen. Daarnaast kun je houtbouw expliciet benoemen in de omgevingsvisie en (omgevings-) programma’s en uitvoeringsplannen. Zo laat je zien dat het niet alleen een interessante optie is, maar ook een richtinggevend principe voor de toekomst.

Vergeet de interne organisatie niet. Bouw aan kennis bij collega’s in vastgoedbeheer, vergunningverlening en ruimtelijke ordening. Hoe meer zij weten over houtbouw, hoe beter ze hun werk kunnen doen en hoe vanzelfsprekender circulair bouwen wordt in het dagelijkse werk."

Conclusie: hout als hefboom voor circulariteit

Hout biedt een verrassend concreet en effectief startpunt om circulair te gaan bouwen. Door het verhaal actief te vertellen, anderen uit te nodigen om mee te doen en het onderwerp stevig te verankeren in beleid, kun je als ambtenaar de beweging helpen versnellen. En dat hoeft niet morgen perfect te zijn, het begint met kleine keuzes, slimme randvoorwaarden en een heldere visie.