De Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd (IGJ) roept gemeenten opnieuw op om meer werk te maken van het toezicht op de Wmo. In één op de acht gemeenten is sprake van functieverstrengeling, bijvoorbeeld wanneer de toezichthouder tegelijkertijd optreedt als kwaliteitsmanager of juridisch adviseur. Volgens de inspectie is dat onwenselijk: het tast de onafhankelijkheid van het toezicht aan. Ook het openbaar maken van rapporten laat te wensen over.
Wmo-toezicht gemeenten schiet opnieuw tekort
Een groot deel van de verplichte meldingen wordt niet onderzocht en in veel gevallen ontbreekt een onderzoeksrapport
Zelf organiseren
Sinds de invoering van de Wmo 2015 zijn gemeenten zelf verantwoordelijk voor het organiseren van het toezicht op de uitvoering ervan. De IGJ brengt hierover jaarlijks verslag uit. Aan het inspectieonderzoek naar het Wmo-kwaliteitstoezicht van vorig jaar namen 280 gemeenten deel, goed voor een respons van 82 procent. Dat is een stijging van 13 procent ten opzichte van 2023.
Onafhankelijkheid
De inspectie onderstreept wederom het belang van onafhankelijke toezichthouders, die vrij hun oordeel moeten kunnen vellen. Driekwart van de gemeenten heeft de onafhankelijkheid van het Wmo-toezicht vastgelegd in beleid. In bijna de helft van de gemeenten stelt de Wmo-toezichthouder een eigen werkprogramma op. Toch is er nog veel ruimte voor verbetering, stelt de IGJ. In één op de acht gemeenten is sprake van functieverstrengeling, bijvoorbeeld wanneer de toezichthouder tegelijkertijd optreedt als kwaliteitsmanager of juridisch adviseur. Volgens de inspectie is dat onwenselijk: het tast de onafhankelijkheid van het toezicht aan.
Ook de transparantie laat te wensen over. Zo maakt 29 procent van de gemeenten het Wmo-toezichtbeleid niet openbaar. Daarnaast wordt slechts 32 procent van de rapporten over proactief toezicht gedeeld met het publiek.
Meldingen
Bij meldingen van mogelijke misstanden schiet het toezicht eveneens tekort. Een groot deel van de verplichte meldingen wordt niet onderzocht en in veel gevallen ontbreekt een onderzoeksrapport. ‘Onderzoek en rapportage is niet alleen belangrijk vanuit het oogpunt van transparantie. Elk onderzoek biedt kansen om te leren en gerichte verbeteracties uit te voeren’, benadrukt de IGJ.
Samenwerking
Wel werkt het merendeel van de gemeenten (94 procent) samen. Dit is een lichte stijging ten opzichte van 2023. Gemeenten noemen als voordelen onder meer eenduidigheid in beleid en uitvoering, eenvoudigere gegevensuitwisseling, betere aansluiting bij aanbieders die over gemeentegrenzen heen werken, kostenbesparing en minder administratieve lasten. De manier en omvang van de samenwerking verschillen echter sterk. En de samenwerking tussen gemeenten, Wmo-toezichthouders en de IGJ zijn voor verbetering vatbaar.
Aandachtspunten
Het gemeentelijk toezicht op de Wmo is al jaren ondermaats. ‘De conclusies van dit onderzoek over 2024 zijn vergelijkbaar met onze conclusies in de rapportage over 2022 en 2023’, erkent de inspectie zelf ook. Met name transparantie en de onafhankelijkheid van de Wmo-toezichthouders blijven aandachtspunten.
Reacties: 2
U moet ingelogd zijn om een reactie te kunnen plaatsen.
Bij een systematiek waar 'slagers hun eigen vlees' kunnen of moeten keuren is de kans dat er iets mis gaat altijd groter.
Ongetwijfeld kan het financiële proces gemakkelijk uit de hand lopen als erin de wetgeving onvoldoende scherpe afbakening is van te volgen procedures en van het kostenproces. Gelet op de voorgeschiedenis van de wetgeving hoort de bekostiging te verlopen via een uniform proces en gelijke behandeling voor iedere burger.