Het streven om in 2030 geen dak- en thuislozen meer te hebben, wordt met de huidige aanpak en het huidige tempo niet gehaald. Dat concluderen onderzoekers van advies- en onderzoeksbureau Significant Public. Volgens hen zijn de randvoorwaarden ‘verre van optimaal’ ingevuld.
Nul daklozen in 2030 met huidige aanpak onhaalbaar
Om deze doelstelling te halen, moet het programma meer (politieke) prioriteit krijgen
Eind 2022 presenteerde het kabinet het Nationaal Actieplan Dakloosheid. Het plan stelt dat dit nodig is om dakloosheid fors en structureel terug te kunnen dringen en in 2030 zelfs te beëindigen.
Op gang
Maar nul daklozen in 2030 wordt op deze manier en met dit tempo niet gehaald, concluderen onderzoekers van Significant Public. Volgens hen moeten de noodzakelijke systeemveranderende interventies — zoals Wonen Eerst, passende woonvormen voor mensen die dakloos dreigen te worden, maatwerk in inkomensondersteuning en integrale begeleiding op alle leefgebieden — nog echt op gang komen.
Magneet
Dat betekent niet dat de ambitie moet worden losgelaten. Integendeel. ‘Laat de ambitie als een soort magneet werken om zo ver als mogelijk in de richting te komen en zoveel mogelijk tempo te maken’, adviseren de onderzoekers. Volgens hen zijn de ‘aanknopingspunten voor de systeemverandering’ al aanwezig.
Gemeentelijke vrijheid
Als voorbeeld noemen de onderzoekers de Wet versterking regie volkshuisvesting. Dit wetsvoorstel moet leiden tot nieuwe afspraken over prioritaire doelgroepen en een andere manier van woningtoedeling. De groepen die in ieder geval voorrang moeten krijgen zijn benoemd, maar gemeenten hebben de vrijheid hier andere doelgroepen, zoals mensen die dreigen dakloos te worden, aan toe te voegen.
Wachtlijsten
Bovendien zijn er in de praktijk al initiatieven zichtbaar. Zo hebben sommige woningcorporaties woningen gesplitst via creatieve oplossingen en werken zij met aparte wachtlijsten voor urgente woningzoekenden. Er zijn ook gemeenten die op het terrein van inkomensondersteuning echt maatwerk leveren waarmee dakloosheid soms kan worden voorkomen.
‘Window dressing’
Toch schort het volgens de onderzoekers vooral aan de randvoorwaarden. Die zijn ‘verre van optimaal’ ingevuld. Het ontbreekt aan concrete en tussentijdse doelen en resultaten. De ambitie van het actieplan is niet of nauwelijks vertaald naar hanteerbare doelstellingen voor regio’s, wat zich ook weerspiegelt in de monitoring. Die is volgens Significant Public onvoldoende gericht op de kernelementen van het Nationaal Actieplan Dakloosheid en laat ruimte voor ‘window dressing’.
Sturing
Het risico is dat de vele actielijnen en initiatieven leiden tot een beperkte focus en fasering. Ook ontbreekt een duidelijke, stevige bestuurlijke opdracht aan gemeenten, woningcorporaties en zorgaanbieders om dakloosheid regionaal prioriteit te geven. Bovendien is er nauwelijks sturing op de besteding van decentrale middelen, die vaak terechtkomen bij bestaande voorzieningen voor maatschappelijke opvang en beschermd wonen.
Politieke prioriteit
Een tweede knelpunt is het ontbreken van integrale regie vanuit de drie verantwoordelijke ministeries. Volgens de onderzoekers krijgt de aanpak van dakloosheid onvoldoende (politieke) prioriteit. Zolang (dreigend) dak- en thuisloze mensen niet centraal staan binnen een integrale benadering, blijven noodzakelijke maatregelen voor preventie en ‘Wonen Eerst’ uit.
Financiering
De beperkte samenwerking op rijksniveau werkt bovendien door naar de regio’s en belemmert daar een samenhangende aanpak. Ook de financiering draagt hieraan bij: middelen zijn te vrij besteedbaar en onvoldoende gekoppeld aan de doelen van het actieplan.
Plaats als eerste een reactie
U moet ingelogd zijn om een reactie te kunnen plaatsen.