Gedigitaliseerde begeleiding werkbedrijven geeft lucht

Voormalige Sw-bedrijven die gebruikmaken van moderne technologische snufjes voor de begeleiding van hun doelgroep, kunnen daardoor meer aandacht geven aan de persoonlijke ontwikkeling van hun werknemers. Ook geeft het de doelgroep meer perspectief op een baan bij een reguliere werkgever.

Legoachtige handleiding

Bij het Helmondse werkbedrijf Senzer worden werknemers in de assemblage bij wijze van pilot al een tijdje begeleid door een zogeheten operator support system. Een laserprojector geeft een Ikea- of Legoachtige handleiding die in beeldtaal de werkzaamheden voordoet. Tachtig procent van de werknemers van Senzer vindt dat volgens TNO-cijfers beter en prettiger dan werken met een begeleider in de rug of geen hulp omdat de begeleider het te druk heeft. Verder hebben werknemers 60 procent minder tijd nodig en is de fysieke en mentale belasting die van het werk uitgaat met een kwart teruggebracht. Het werken met technologische hulpmiddelen voor de begeleiding maakt deel uit van een pilot bij vier werkbedrijven die wordt ondersteund door Cedris, AO-fonds SBCM, TNO en het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid. ‘Naar aanleiding van de eerste pilot zijn wij nu een tweede begonnen met een adaptief model’, zegt Jeroen Koonings van Senzer. ‘Dat wil zeggen dat het systeem rekening houdt met de individuele werknemer doordat het diens voorgaande bewegingen heeft geregistreerd. Daardoor weet het systeem goed waar en hoe het de individuele werknemer extra moet instrueren zoals een begeleider van vlees en bloed ook zou doen.’

Betere uitvoering Participatiewet

Er zijn als gevolg van de introductie van het operator support system geen begeleiders overbodig geworden of ontslagen, verduidelijkt Koonings. ‘De resultaten van onze pilot gaan in tegen het beeld dat computers mensen zullen vervangen. Wij kijken juist naar het omgekeerde. Wij willen weten hoe computers voor mensen van meerwaarde kunnen zijn.’ Die meerwaarde zit ‘m volgens Koonings hoofdzakelijk in een betere uitvoering van de Participatiewet. ‘Onze begeleiders hebben nu meer lucht om persoonlijke begeleiding te geven aan werknemers. De technologie helpt ons dus de Participatiewet uit te voeren. Die is er sterker dan de oude Wet sociale werkvoorziening op gericht om mensen weer door of uit te laten stromen. Daarvoor is het van groot belang dat wij onze mensen helpen zich te ontwikkelen.’

Exoskeleletten en cobots

Bij het Amersfoortse werkbedrijf Amfors klinkt nagenoeg hetzelfde geluid. Projectleider van de pilot met computergestuurde begeleiding Roald Klumpenaar laat weten dat Amfors maar liefst met drie technologische hulpmiddelen experimenteert. ‘Naast het operator support system dat wij voor het gemak van de werknemers de smart beamer noemen, werken wij ook met exoskeletten en collaborative robots, die wij cobots noemen. De exoskeletten worden ingezet om werknemers die bij een postsorteercentrum werken te helpen pakketjes tillen en sorteren. De cobot wordt aangestuurd en bijgevuld door onze werknemers en doet het ingewikkeldste en repetitiefste werk. In ons geval plakt de cobot een LED-lampje in een lantaarnpaal.’ Het operator support system wordt bij Amfors ingezet bij de leerplek voor assemblagewerkzaamheden.

Andere bedrijven stimuleren

Het adaptief maken van dat laatste hulpmiddel is volgens Klumpenaar erg complex. 'Wij hebben vooral gewerkt aan het ontwikkelen van een duidelijke beeldtaal’, zegt de projectleider. ‘Wij willen uiteindelijk naar een uitbreiding van ons zogenoemde inclusive fieldlab om ook andere bedrijven te stimuleren deze middelen te gebruiken waardoor ook andere doelgroepen van de Participatiewet daar meer kans op een baan maken. Het liefst natuurlijk bij reguliere werkgevers. Doel is in ieder geval om onze medewerkers een stapje productiever te maken zodat zij in loonwaarde omhoog gaan en het met de stijgende pensioenleeftijd ook langer vol kunnen houden.’     

Toename instroom mensen met concentratieproblemen

Sociale onderneming IBN werkt in opdracht van elf gemeenten in Noordoost-Brabant voert proeven uit met virtual reality-brillen bij de assemblage van elektrische scooters. ‘Nou ja, een combinatie van virtual reality en augmented reality’, vult Wim van Wanrooij, directeur van het productieonderdeel van IBN aan. ‘De werknemers zien een virtuele instructie geprojecteerd op wat zich werkelijk voor hen begeeft. Er wordt een instructie gegeven en er verschijnt een duimpje in beeld als de handeling goed wordt uitgevoerd. Wij zien een toename in de instroom van jonge werknemers die vanwege concentratieproblemen een afstand tot de reguliere arbeidsmarkt hebben. Dat waren er afgelopen jaar 20 en dit jaar verwachten wij er 80. Zij hebben moeite met zelfstandig werken en kunnen de instructies van hun begeleiders vaak niet onthouden. Alleen de assemblage van een voorvork bestaat namelijk al uit 45 stappen.’

Concurrerend blijven

‘Bij ons zijn geen begeleiders ontslagen of boventallig verklaard als gevolg van de technologische hulpmiddelen. Dat verwachten wij ook niet in de toekomst’, aldus Van Wanrooij. ‘Wij maken al een tijdje gebruik van robots bij het produceren van automatten. Daardoor kunnen wij een hogere productie draaien met een zelfde aantal mensen. De teamleider die vrijkomt gaat zich bezighouden met een ander productieproces.’ Van Wanrooij noemt nóg een belangrijk voordeel van de technologische hulpmiddelen bij de begeleiding van zijn medewerkers. ‘Doordat wij productiever worden, blijven wij concurrerend. Dat is nodig om te voorkomen dat deze werkgelegenheid verdwijnt naar lagelonenlanden als Polen of Turkije.’