‘Het is vaak toevallig of iemand bij sociale dienst, UWV of een werkvoorziening zit. Klanten worden ook regelmatig van de ene instelling naar de andere doorverwezen’, zegt Rutger Zwart, onderzoeker van Atlas voor Gemeenten, en medeauteur van het onderzoek ‘Mensen aan de onderkant van de arbeidsmarkt’. Ze onderzochten onder meer de vraag in hoeverre mensen ‘door perverse prikkels’ vanuit de bijstand (WWB) in de Wajong – de WAO voor jongeren – terecht zijn gekomen.
Weinig uitstroom bijstand naar andere regelingen
De daling van mensen in de bijstand heeft maar beperkt geleid tot een toename van mensen in de Wajong of andere regelingen. Wel bestaan…
Voordelig
Het is voor gemeenten financieel voordelig om iemand uit de bijstand en in de Wajong te laten stromen. Voordeel voor de gemeente is dat de lasten dan door het UWV gedragen worden en niet meer door de gemeente. Deze ‘beruchte uitruil’ is volgens de onderzoekers niet vreemd. ‘Er zijn zelfs bedrijven die voor gemeenten het WWB-bestand screenen op klanten die recht hebben op een andere uitkering. Goed voor de wethouder van Financiën, maar niet per se goed voor de klant die van de ene naar de andere drie uitkeringsinstanties wordt verwezen’, aldus het rapport.
Het is voor gemeenten financieel voordelig om iemand uit de bijstand en in de Wajong te laten stromen. Voordeel voor de gemeente is dat de lasten dan door het UWV gedragen worden en niet meer door de gemeente. Deze ‘beruchte uitruil’ is volgens de onderzoekers niet vreemd. ‘Er zijn zelfs bedrijven die voor gemeenten het WWB-bestand screenen op klanten die recht hebben op een andere uitkering. Goed voor de wethouder van Financiën, maar niet per se goed voor de klant die van de ene naar de andere drie uitkeringsinstanties wordt verwezen’, aldus het rapport.
Uit het onderzoek blijkt dan ook dat de toename in de Wajong deels wordt veroorzaakt door ‘uitruil tussen de bijstand en de Wajong.’ Tussen 2004 en 2007 kende de bijstand een afname van 54 duizend mensen, terwijl er in die periode een toename was van ongeveer 27 duizend mensen in de Wajong. Overigens is er volgens de onderzoekers ook sprake van ‘uitruil Wajong-Wia’, mede door strengere Wia-wetgeving (de opvolger van de WAO).
Beperkt
Er is niet per uitkeringsgerechtigde onderzocht in hoeverre er sprake is van uitruil, het gaat volgens Zwart om ‘een totaal plaatje,’ waaruit volgens hem in ieder geval blijkt dat de uitruil ‘niet één op één is’. Daarom spreken de onderzoekers van ‘beperkte’ uitruil.
Het zou volgens Zwart goed zijn als gemeenten een volgsysteem zouden hebben waar het gebruik van regelingen per individu wordt opgenomen. ‘Nu heeft het UWV zicht op de ene, de sociale dienst weer op andere klanten en het verloop is moeilijk exact te bepalen. Iedere gemeente zou de eigen ‘onderkant’ in beeld moeten hebben, want de regionale verschillen zijn groot. In de Randstad is die “onderkant” veel kleiner, daar is gewoon meer werk.’
Zie ook:
Sociale dienst op zoek naar goede ideeën (02/06/2008)
Laat 45-plussers voor zichzelf beginnen (26/05/2008)
