Bij de overheid is het niet goed gesteld met de kennis over en de naleving van kinderrechten. Dat signaleren de lokale kinderombudsmannen van Amsterdam, Rotterdam-Rijnmond, Den Haag, Utrecht en Nijmegen.
‘Gemeenten falen in bescherming kinderrechten’
Kinderombudsmannen trekken aan de bel.
KidsRights Index
In een gezamenlijke oproep in Binnenlands Bestuur trekken zij aan de bel over de structurele tekortkomingen in beleid en uitvoering, waardoor fundamentele rechten van kinderen in het geding komen. Directe aanleiding is de forse daling van Nederland op de internationale KidsRights Index, waarin wordt gemeten hoe goed landen de kinderrechten naleven. In 2023 stond Nederland nog op plek 4, dit jaar is dat plek 21. ‘Dat we steeds verder wegzakken verbaast ons niet; dagelijks komen wij situaties tegen waarbij de rechten van kinderen onvoldoende worden verwezenlijkt’, aldus de kinderombudsmannen. Volgens hen ligt dat aan schaarste en dat bestuurlijk Nederland vaak ‘financieel ingegeven keuzes’ maakt.
Lokale verantwoordelijkheid
Het VN-Kinderrechtenverdrag verplicht Nederland om de rechten van kinderen te waarborgen. Daarbij hebben gemeenten een grote verantwoordelijkheid, benadrukken de kinderombudsmannen: ‘Niet alleen de rijksoverheid is verantwoordelijk, ook gemeenten zijn hierop aanspreekbaar.’ In de praktijk gebeurt dit te weinig. Gemeenten richten zich volgens de kinderombudsmannen te vaak op de verdeling van schaarste, wat leidt tot problemen op het gebied van huisvesting, jeugdhulp en onderwijs.
Huisvesting
‘Gemeenten hebben een grote rol en verantwoordelijkheid in het verwezenlijken van deze kinderrechten. Desondanks richten zij steeds meer ‘slagbomen’ in om de toegang tot deze voorzieningen te beperken.’ Dat leidt tot schrijnende situaties, bijvoorbeeld bij huisvesting. ‘Terwijl huisvesting een recht is en geen gunst, hebben lang niet alle kinderen in ons land stabiele huisvesting.’ De kinderombudsmannen krijgen regelmatig signalen van gezinnen die op straat dreigen te belanden.
‘Ergens op een bank is geen veilige plek’
Door een gebrek aan geschikte opvang worden kinderen in onveilige situaties gebracht. ‘Ergens op een bank slapen is vaak geen veilige plek, iets wat het recht op huisvesting wel voorschrijft.’ Het ontbreekt bovendien aan landelijke oplossingen. ‘Het mag niet zo zijn dat de opvang van deze groepen alleen op het bordje komt van de enkele gemeenten die wél een humaan beleid voeren.’
Jeugdhulp
Ook over de toegang tot jeugdhulp maken de kinderombudsmannen zich zorgen. Ze constateren dat lang niet alle kinderen in Nederland tijdig de hulp krijgen die ze nodig hebben. Ze ontvangen veel klachten over de toegang tot jeugdhulp en het gebrek aan rechtsbescherming daarbij. ‘Wanneer een gemeente bepaalde jeugdhulp niet heeft ingekocht, wordt het ouders heel moeilijk gemaakt om zelf die jeugdhulp in te kopen via een Persoonsgebonden Budget (pgb). Bij die gemeenten is het ingekochte aanbod leidend en niet de behoefte van het kind.’
Meepraten
Kinderen praten zelf nog zelden mee over beleid. Dat moet anders, vinden de kinderombudsmannen. Gemeenten zouden jeugdparticipatie beter moeten verankeren. Dat kan het beste in de verplichte Participatieverordening, die gemeenten vóór 2027 moeten hebben. De kinderombudsmannen pleiten ten slotte voor structurele toetsing van gemeentelijk beleid aan kinderrechten. ‘In de praktijk spreekt de decentrale overheid te weinig de taal van de kinderrechten.’
Plaats als eerste een reactie
U moet ingelogd zijn om een reactie te kunnen plaatsen.