In Gelderland wordt met enige schrik gekeken naar het initiatiefwetsvoorstel over grondgebondenheid in de landbouw dat dinsdag naar de Tweede Kamer is gezonden. Auteurs van de wet zijn NSC’er Harm Holman, die sinds deze week niet meer in de Kamer zit, en ChristenUnie-Kamerlid Pieter Grinwis.
‘Veel te rigide’: wetsvoorstel voor grondgebonden landbouw
Initiatiefwet van Kamerleden Harm Holman en Pieter Grinwis is naar de Tweede Kamer gestuurd. De Provincie Gelderland schrikt ervan.
Met grondgebondenheid wordt bedoeld dat melkveehouders de mest van hun dieren zoveel mogelijk op eigen land of in de omgeving afzetten. Om dat te bereiken willen Holman en Grinwis het Nederlands landbouwgebied in tweeën delen. Met een Agrarische Hoofdstructuur voor productieve landbouw, en Maatschappelijke Landbouwgebieden voor extensieve veehouderij, waar boeren minder vee mogen houden en ecologische diensten leveren.
Daarnaast delen ze Nederland als tussenstap op in drie mestregio’s: boeren moeten hun mest kwijt binnen hun eigen gebied.
In 2032
Hiermee schetsen Holman en Grinwis hoe Nederland kan voldoen aan de afspraak met de Europese Commissie om in 2032 een grondgebonden melkveehouderij te hebben. Deze afspraak is van 2022, toen Henk Staghouwer landbouwminister was.
De afspraak is deel van het zevende actieprogramma onder de Europese Nitraatrichtlijn en riep in het eerstvolgende Kamerdebat alleen vragen op bij de SGP-fractie: ‘De melk- en rundveehouderij zou binnen tien jaar volledig grondgebonden moeten worden. Twee derde van de melkveebedrijven heeft nu een overschot’, zei Kamerlid Roelof Bisschop. ‘Wat is hun perspectief? Wat gaat dit betekenen?’
Landbouwakkoord
Grondgebondenheid was ook een belangrijk thema tijdens de uiteindelijk vergeefse onderhandelingen over een Landbouwakkoord, die de latere landbouwminister Piet Adema voerde met agrarische belangenorganisaties. In het concept-akkoord stonden voorstellen voor graslandnormen per 2027.
Hierna erfde, inmiddels demissionair, landbouwminister Femke Wiersma het grondgebondenheidsdossier. Ook zij werkt toe naar grondgebondenheid in 2032, maar haar aanpak heeft vertraging opgelopen omdat een onderzoek later klaar was dan gepland. Haar laatste Kamerbrief op dit punt is van 11 juli dit jaar.
Grasland
Holman en Grinwis willen in de door hen bedachte, productieve Agrarische Hoofdstructuur een norm van 0,35 hectare grasland per Grootvee-Eenheid (GVE), oftewel per volwassen melkkoe. Zij willen die norm in 2034 verplicht hebben. Daarnaast wensen ze in de extensieve Maatschappelijke Landbouwgebieden een norm van 1,5 Grootvee-Eenheid per hectare, in datzelfde jaar. Met die norm kan een boer alle mest op het eigen bedrijf verwerken, schrijven ze. De agrariërs krijgen hier een vergoeding voor, per hectare per jaar.
Het aanwijzen van deze Maatschappelijke Landbouwgebieden willen ze overlaten aan provincies. ‘Denk aan overgangszones of droge zandgronden rondom Natura 2000-gebieden (Veluwe/de Peel), delen van de veenweidegebieden, beekdalen, zandgronden met beperkte draagkracht of andere gebieden met specifieke milieu- of natuurdoelen’, stellen ze voor. Holman en Grinwis denken bijvoorbeeld aan zones van 500 meter rond Natura 2000-gebieden, en van 100 tot 250 meter rond zandgronden en beken.
Veel te rigide
De provincie Gelderland heeft laten weten de tweedeling uit het initiatiefvoorstel ‘veel te rigide’ te vinden. ‘Dit voorstel doet geen recht aan nuances van wat toelaatbaar is, nuances die zeer gebiedsspecifiek zijn en gaan over de waterkwaliteit, de grondsoort en de gewasbehoeften ter plekke en de beïnvloeding ter plekke van de kwaliteit van nabij gelegen natuur’, staat in de reactie.
Ook de Regio Foodvalley in de Gelderse Vallei, bij monde van wethouder Jan Pieter van der Schans, is kritisch. ‘Zeer groot risico van het wetsvoorstel voor onze regio is dat de melkveehouderij gaat verdwijnen uit ons gebied, omdat zij onvoldoende in staat is op korte termijn gronden te verwerven (en te concurreren met de andere sectoren om grond), en nog voldoende verdienvermogen te behouden op lange termijn’, laat hij weten. Eén probleem is dat de grondprijzen in het gebied bijzonder hoog zijn. ‘Wij vrezen voor verdere versnelling van vertrek van de melkveehouderij uit onze regio als het wetsvoorstel zoals dat voorligt doorgang vindt’, stelt Van der Schans.
Plaats als eerste een reactie
U moet ingelogd zijn om een reactie te kunnen plaatsen.