Utrecht boekt succes met aanpak leegstand

De gemeente Utrecht heeft in anderhalf jaar tijd een forse daling gerealiseerd in het aantal particuliere woningen dat langdurig leegstaat. Sinds de invoering van de leegstandsverordening in oktober 2023 is het aantal woningen dat langer dan een jaar onbewoond is, met meer dan 20 procent afgenomen: van 1976 in 2023 naar 1565 begin 2025.

Leegstandsverordening

Volgens wethouder Wonen Dennis de Vries toont deze afname het succes van de gemeentelijke inzet. ‘Wat mij betreft is iedere leegstaande woning er één te veel. Ik ben dan ook blij met onze leegstandsverordening, die zichtbaar effect heeft. We zien minder leegstand dan voorheen, en áls panden langdurig leeg blijven staan, hebben we als gemeente handvatten om hier wat aan te doen.’

Meldingen, boetes

De leegstandsverordening verplicht particuliere eigenaren om een melding te maken als een woning langer dan zes maanden leeg staat. Als er een melding binnenkomt, gaat de gemeente met de eigenaar in gesprek om de woning zo snel mogelijk weer in gebruik te nemen. Als dit na twaalf maanden niet lukt, kan de gemeente zelf een gebruiker voordragen. Wie geen melding doet van leegstand, riskeert een boete.

Brieven

In het eerste kwartaal van 2024 verstuurde Utrecht bijna 3000 brieven naar eigenaren van woningen die volgens de gemeentelijke administratie al langer dan een half jaar leegstonden. In veel gevallen bleek het te gaan om administratieve leegstand: woningen die op papier leegstaan, maar in werkelijkheid bewoond worden. Toch leidde deze actie tot resultaat: van deze groep zijn inmiddels meer dan 1300 woningen weer als bewoond geregistreerd.

Preventieve werking

De gemeente ziet dat de verordening niet alleen een corrigerende, maar ook een preventieve werking heeft. Woningeigenaren blijken actiever te zijn in het melden van leegstand, mede om sancties te voorkomen. Sinds de invoering zijn er ruim 500 meldingen binnengekomen. De oorzaken van leegstand zijn divers: van tweede woningen en verbouwingen tot persoonlijke omstandigheden zoals echtscheidingen of onenigheid over een erfenis.

Tweede woning

Bij ongeveer de helft van de meldingen gaat het om tweede woningen, een categorie die vaak langdurig leegstaat. De gemeente onderzoekt aanvullende maatregelen om dit verschijnsel verder terug te dringen.

Beschikking

Als de woningeigenaar niet meewerkt of als het gesprek niet leidt tot een oplossing voor de leegstand, dan kan de gemeente een leegstandbeschikking opleggen. Hierin staat dat de woning binnen een bepaalde tijd weer bewoond moet zijn. In 2025 is de eerste beschikking opgelegd.