De recente Klimaat- en Energieverkenning van het Planbureau voor de Leefomgeving laat zien dat Nederland het tussentijdse klimaatdoel – 55 procent minder broeikasgasuitstoot in 2030 dan in 1990 – met het huidige beleid niet zal halen. Dat is ergens geen verrassing, omdat het huidige klimaatbeleid kortzichtig en inconsistent is. Het is als die flauwe mop waarin een dwaas zwemmend het kanaal oversteekt, maar halverwege omkeert omdat hij bang is te verdrinken.
Richt een parlementaire commissie voor de toekomst op
Nederland mist klimaatdoelen door kortzichtig beleid.
In het hoofdlijnenakkoord schreven PVV, VVD, NSC en BBB een jaar geleden nog over klimaat dat zij zich committeerden aan bestaande afspraken en alternatief beleid zouden maken als zij de doelen niet zouden halen.
Maar in plaats daarvan zette het kabinet-Schoof op allerlei manieren een stap terug. Bijvoorbeeld door het voornemen om de CO₂-heffing voor de industrie op te schorten, de herinvoering van subsidies voor bedrijven die grote hoeveelheden fossiele energie gebruiken, en het uitblijven van een aanscherping van de normen voor circulair bouwen.
Dat de klimaatdoelen verder uit zicht raken, is problematisch. Niet omdat deze doelen heilig zijn, maar wel omdat het wettelijk en in Europees verband vastgestelde doelen zijn die ons moeten helpen om gestaag en met volharding toe te werken naar een klimaatneutraal en klimaatbestendig Nederland.
De klimaatdoelen stimuleren de overstap van fossiele brandstoffen, voedsel en materialen die grote vervuiling veroorzaken naar schone alternatieven met een kleinere voetafdruk. Nederlanders plukken de vruchten van een veel schonere leefomgeving. Door actief de uitstoot terug te dringen en passende klimaatadaptieve maatregelen te nemen, voorkomen we bovendien dat droogte, hitte en wateroverlast onze samenleving in de toekomst verder ontwrichten.
Maar om dat te bereiken, moet de politiek verder vooruitkijken. Het huidige beleid is te veel gericht op de korte termijn. Er is een toekomstvisie nodig op een klimaatneutraal en klimaatbestendig Nederland in 2050 en daarna. Hoe willen we dan wonen, werken, eten en reizen? En wat betekent dit voor sectoren als woningbouw, landbouw, industrie en mobiliteit?
Als regering en parlement niet ver voorbij hun politieke termijn kijken, maken ze nu de verkeerde keuzes. Zo is er in het verleden onvoldoende geïnvesteerd in het energienetwerk – met netcongestie als gevolg – en is de landbouw geïntensiveerd terwijl het stikstof- en klimaatprobleem al bekend waren. Nu moeten we voorkomen dat we huizen bouwen in polders die in de toekomst onder water komen te staan, of te weinig elektriciteitsnetten aanleggen voor onze toekomstige energievoorziening.
Uit allerlei hoeken in de samenleving – burgers, boeren, bedrijven – klinkt dan ook de roep om een langetermijnvisie van de politiek. We zien helaas het tegenovergestelde.
Wat te doen?
De aankomende verkiezingen zijn het moment voor politieke partijen om zich uit te spreken over hun visie en over de maatregelen die nodig zijn om een klimaatneutraal en klimaatbestendig Nederland te bereiken. Als politieke partijen kleur bekennen, heeft de kiezer ook echt wat te kiezen op het gebied van klimaatbeleid.
Na de verkiezingen is het aan de nieuwe regering om – zoals wij als Wetenschappelijke Klimaatraad recent hebben geadviseerd – een Klimaatvisie op te stellen. Dit is een toekomstvisie op een klimaatneutraal en klimaatbestendig Nederland, die de regering elke vijf jaar kan aanpassen, voorafgaand aan het vijfjaarlijkse Klimaatplan. Zo kan deze toekomstvisie richting geven aan het klimaatbeleid en aan de samenleving.
Daarnaast roepen we de nieuwe Tweede Kamer op om – net als in Finland – een parlementaire commissie voor de toekomst op te richten. Deze commissie kan de regering scherp houden op de langetermijnvisie, waken over langetermijndoelen en zorgen voor samenhang tussen het klimaatvraagstuk en andere langetermijnvraagstukken. Zo laten we de politiek verder vooruitkijken en waarborgen we langetermijnbeleid terwijl we onze democratie koesteren.
Wieke Pot is raadslid van de WKR en Jasper Zuure is adviseur bij de WKR
Plaats als eerste een reactie
U moet ingelogd zijn om een reactie te kunnen plaatsen.