Minister Mona Keijzer van Volkshuisvesting heeft een levensgroot probleem. Maar opstappen doet ze niet. Dat zei ze woensdagmiddag tijdens een Kamerdebat waar de huurbevriezing het pijnlijkste onderwerp op tafel was.
Minister Keijzer heeft een levensgroot probleem
Het vinden van compensatie voor woningcorporaties is financieel en juridisch lastig.
In de Voorjaarsnota van afgelopen april staat dat de sociale huren in 2025 en 2026 niet mogen stijgen. Dit financiële akkoord was tot stand gekomen op basis van onderhandelingen door de fractievoorzitters van de vier coalitiepartijen.
Allerijl
Keijzer heeft in allerijl het bijbehorende wetsontwerp voor advies naar de Raad van State gestuurd, omdat dit uiterlijk op 30 juni in het staatsblad moet staan om de huurbevriezing voor dit jaar mogelijk te maken. Daarna moeten de woningcorporaties structureel worden gecompenseerd.
Maar hoe, dat is zowel juridisch als financieel nog volledig onduidelijk. De incidentele compensatie van 1,1 miljard euro, die de Voorjaarsnota beschrijft, is volgens Keijzer totaal niet voldoende.
Opstappen
‘Wat ik zelf van dit wetsvoorstel vind, heeft u mij al een aantal keren horen zeggen’, zei Keijzer woensdagmiddag. ‘Ik had zelf dit besluit niet genomen, omdat ik wist dat dit consequenties heeft voor de investeringscapaciteit van corporaties. Zoals ik al heb aangegeven in een reactie op de heer Peter Boelhouwer (woningmarkthoogleraar aan de TU Delft, red), die vond dat ik moest opstappen: zolang ik van betekenis kan zijn, blijf ik mijn werk doen. Als je niet bestand bent tegen besluiten die je zelf niet zou nemen, moet je dit werk niet doen.’
Maidenspeech
Behalve Keijzer namen ook de coalitiepartijen NSC en VVD afstand van de huurbevriezing. ‘Laat het duidelijk zijn dat ik zelf nooit gekozen had voor een huurbevriezing’, zei NSC-Kamerlid Merlien Welzijn, die zelf afkomstig is uit de corporatiewereld. ‘Dat heeft u ook in mijn maidenspeech kunnen horen, toen dit onderwerp nog helemaal niet op tafel lag. Ik heb vanuit mijn vorige betrekkingen gezien wat de effecten van een huurbevriezing kunnen zijn. Echter, ik zit in een coalitie en daarin hebben wij in een onderhandelingsproces, dat wat mij betreft niet de schoonheidsprijs verdient, met elkaar een onderhandelingsresultaat bereikt. Voor NSC is het belangrijk dat compensatie onderdeel is van het plan.’
‘Er is, en dat begrijp ik, veel te doen om de huurbevriezing’, zei VVD-Kamerlid Peter de Groot op zijn beurt. ‘Maar waar de VVD altijd zegt dat een gematigde huurstijging noodzakelijk is om te kunnen blijven investeren in nieuwe huurwoningen, staan we óók voor onze handtekening.’
De PVV
Alleen de PVV staat pal achter de huurbevriezing van de Voorjaarsnota. SP en GroenLinks-PvdA pleiten hier weliswaar ook al lange tijd voor, maar willen dan dat voor woningcorporaties de vennootschapsbelasting verdwijnt. Dat dekt een aanzienlijk deel van de verloren investeringscapaciteit. PVV-Kamerlid Jeremy Mooiman relativeerde woensdagmiddag de veronderstelde malaise voor de corporatiesector: ‘Corporaties houden 75 miljard euro over. Laten we dat niet vergeten. Corporaties hoeven absoluut niet ineens te stoppen met bouwen. Bovendien zit er veel lucht in de dPI-cijfers (de bouwvoornemens van de corporaties, red)’, zegt hij. Volgens Mooiman bouwen corporaties minder dan ze beweren. ‘Van de huurwoningen die zij de afgelopen drie jaar hebben beloofd, is 57 procent niet gebouwd.’
Hoofdpijn
Om te tonen hoeveel hoofdpijn ze nu heeft, stuurde minister Keijzer dinsdagavond een zogenaamde dilemmanotitie van haar ministerie naar de Tweede Kamer. Volgens SGP-Kamerlid André Flach is de notitie zo kritisch, dat de regering geen oppositie meer nodig heeft. De huurbevriezing, zo staat erin, ‘leidt tot een forse daling van de investeringscapaciteit van woningcorporaties waardoor eerder gemaakte afspraken op de Woontop en de doelstelling van 100 duizend woningen per jaar (waarvan 30 procent sociaal en 2/3 betaalbaar) niet langer haalbaar zijn zonder een vorm van structurele compensatie.’
De problemen
Eén probleem: over die structurele compensatie is rond de Voorjaarsnota niet gesproken. ‘Hiervoor zijn geen financiële middelen beschikbaar’, staat in de dilemmanotitie. ‘VRO heeft geen ruimte voor dekking binnen de eigen begroting.’
Een tweede probleem: ‘Woningcorporaties hebben de Staat inmiddels gesommeerd om de voorgenomen plannen in te trekken. Zo niet, dan stappen zij via een kort geding naar de rechter om de huurbevriezing aan te vechten op grond van schending van het evenredigheidsbeginsel, het rechtszekerheidsbeginsel, het gelijkwaardigheidsbeginsel (...).’
Derde probleem
Een derde probleem: in de Voorjaarsnota was vergeten dat de huurbevriezing niet kan gelden voor de sociale huurwoningen van private verhuurders. Dat betekent dat het kabinet meer huurtoeslag zal moeten uitkeren dan tijdens de onderhandelingen werd gedacht. ‘Het inverdieneffect van 492 miljoen euro op de huurtoeslag waar in de voorjaarsnota vanuit werd gegaan, wordt door het kleinere bereik van de bevriezing structureel circa 80 miljoen lager.’
Een vierde probleem: als de woningcorporaties structureel gecompenseerd zullen worden, dan is er sprake van staatssteun en moet eerst toestemming in Brussel worden gevraagd. Daar is de Europese Commissie de waakhond van de vrije markt.
Vijfde probleem
Een vijfde probleem: als het door de huurbevriezing niet lukt om voldoende betaalbare woningen te bouwen, dan is dat in strijd met de Wet versterking regie volkshuisvesting. Maar juist op basis van die wet krijgt Nederland geld uit de Europese herstel- en veerkrachtfaciliteit, oftewel het coronafonds voor investeringen in EU-lidstaten. Voldoet Nederland niet meer aan de voorwaarden, dan grijpt de regering wellicht naast 600 miljoen Europees geld.
Reacties: 2
U moet ingelogd zijn om een reactie te kunnen plaatsen.
Haha wat een chaos. Je zou haast denken dat dit een voorop gezet plan is van de schaduwminister van Chaos en Racisme, de heer Wilders. Zo kan hij weer de schuld aan alles en iedereen geven behalve aan zichzelf wetende dat zijn domme achterban toch alles slikt wat hij doet.
Dit krijg je als 4 dombo's, met geen enkele inhoudelijke bagage, na een nachtje doorzakken beleid uit hun mouw mag schudden.
Let wel: één van de gesprekspartners heeft haar kennis en kunde zitten in de verkoop van varkensvoer. Nummer 2 zit er om de Israëlische agenda te promoten. Nummer 3 bazelt af en toe iets over "goed bestuur", maar dat staat blijkbaar los kennis van zaken. En nummer 4 mag dan zeker niet de domste zijn, maar met zoveel onkunde aan tafel kan ze het blijkbaar ook allemaal niet meer bijbenen.